Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις στο Google NewsO Αύγουστος κατέγραψε περίσσευμα διπλωματικού κεφαλαίου και επιχειρησιακής ετοιμότητας της χώρας μας. Η κύρωση των συμφωνιών οριοθέτησης ΑΟΖ με την Ιταλία και την Αίγυπτο και η εξαγγελία του Πρωθυπουργού περί επέκτασης της αιγιαλίτιδας ζώνης προς δυσμάς στα 12 ν.μ. αντανακλούν σοβαρή τεχνοκρατική προεργασία, πολιτική τόλμη και πλήρη κατανόηση του διεθνούς περιβάλλοντος.
Της Ιωάννας Καλαντζάκου-Τσατσαρώνη*
Κατανοώ κάθε υγιή εθνικό προβληματισμό αλλά δεν συμμερίζομαι τις αιτιάσεις. Αντιθέτως, χαράσσεται ευνοϊκό διπλωματικό παράδειγμα εξάσκησης και κατοχύρωσης της εθνικής κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων με τον τρόπο που προβλέπουν οι παραδεδεγμένες πηγές του διεθνούς δικαίου της Θάλασσας (συμβατικές και εθιμικές). Έχουν ληφθεί, εξάλλου, όλες οι αναγκαίες νομικές και ερμηνευτικές πρόνοιες ώστε η διενεργούμενη μερική οριοθέτηση (αιγιαλίτιδας ζώνης και ΑΟΖ) να μην αποδυναμώνει εξ αντιδιαστολής το δικαίωμα ανάλογης διευθέτησης στο μέλλον για όσες περιοχές δεν καταλαμβάνονται από αυτήν. Δεν απεμπολούμε απολύτως τίποτα, αντιθέτως καταγράφουμε νομικό και διπλωματικό προηγούμενο μεθόδου και κυρίαρχης βούλησης.
Δεν λύθηκαν ασφαλώς τα προβλήματα με την Τουρκία, όσο και αν βελτιώνονται οι νομικοπολιτικοί όροι υπό τους οποίους αντιμετωπίζεται η τουρκική προκλητικότητα. Η ελληνική κοινωνία οφείλει να αποτιμά ψύχραιμα την κατάσταση ώστε να αποφεύγει μαξιμαλισμούς αλλά και φοβίες. Κρίσιμος παράγοντας σε αυτήν την κατανόηση είναι ότι το σύστημα απονομής της διεθνούς δικαιοσύνης παραμένει εξ ορισμού ατελές, όχι μόνο κατά περιεχόμενο (όπου η αρχή της επιείκειας επενεργεί διαπλαστικά σε γνήσιους νομικούς κανόνες), αλλά και στην ίδια την ενεργοποίησή του. Η προσφυγή στη Χάγη απαιτεί συνυποσχετικό και δεν γίνεται μονομερώς. Αυτό προϋποθέτει αμοιβαίο προσδιορισμό της παραπεμπόμενης διαφοράς, ζήτημα στο οποίο υπάρχει χαοτική απόσταση. Δεν νοείται ασφαλώς να «νομιμοποιηθούν», δια της «πλαγίας οδού» της οριζόμενης διαφοράς, αμφισβητήσεις της Τουρκίας όχι για την επήρεια των νησιών επί των θαλάσσιων ζωνών, αλλά ακόμη και για την κυριαρχία επ’ αυτών.
Αυτά μαρτυρούν ότι στις λύσεις δεν φθάνουμε από μονοδρόμους. Μέχρι ένα κυρίαρχο Κράτος να δεχθεί τη δεσμευτική πρσφυγή σε διεθνές δικαιοδοτικό forum, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, διατηρεί το δικαίωμα της «τελευταίας λέξης», δηλαδή της αυθεντικής ερμηνείας των κυριαρχικών δικαιωμάτων του. Και απαραίτητη προϋποθέση γι’ αυτό είναι η αποτρεπτική ισχύς των όπλων του, η εθνική ομοψυχία και οι διεθνείς συμμαχίες του. Ο διάλογος επιδιώκεται, αλλά δεν επιβάλλεται. Και σίγουρα δεν επιβάλλεται η «δικαστηριοποίηση» ανύπαρκτων διαφορών.
H Ελλάδα έδειξε ότι είναι και παραμένει έτοιμη. Η Ευρώπη; Είναι, περισσότερο από ποτέ, η ώρα που καλείται να αποδείξει έμπρακτα (με κυρώσεις ή με ενεργοποίηση κάθε πρόσφορου μηχανισμού κοινής αμυντικής πολιτικής) ότι κάθε εξωτερικό σύνορο Κράτους-Μέλους πρέπει να αντιμετωπίζεται ως κοινό όριο της εδαφικής επικράτειας της Ε.Ε. και του ευρωπαϊκού Κράτους Δικαίου. Και όλοι εμείς που πιστεύουμε στο ευρωπαϊκό ιδεώδες ελπίζουμε ότι θα ανταποκριθεί στις προδοκίες μας.
*Δικηγόρος, τ. Αντιπρόεδρος ΔΣΑ, Υποψ. Βουλευτής ΝΔ Βόρειου (Β1) τομέα
