555

Τι δείχνει η ετήσια μελέτη VAT Ga», η οποία μετρά τη διαφορά μεταξύ των εσόδων ΦΠΑ και του ποσού που εισπράχθηκε

Τα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ σημείωσαν πρόοδο όσον αφορά την επιβολή της συμμόρφωσης με τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) το 2021, σύμφωνα με νέα έκθεση που δημοσίευσε σήμερα η Κομισιόν. Τα κράτη μέλη έχασαν 61 δισ. από τον ΦΠΑ, ενώ στην Ελλάδα τα χαμένα έσοδα έφτασαν τα 3,2 δισ. ευρώ.

Η ετήσια μελέτη «VAT Gap», η οποία μετρά τη διαφορά μεταξύ των θεωρητικά αναμενόμενων εσόδων ΦΠΑ και του ποσού που πράγματι εισπράχθηκε, δείχνει ότι τα κράτη μέλη έχασαν περίπου 61 δισ. ευρώ σε ΦΠΑ το 2021, έναντι 99 δισ. ευρώ το 2020.

Το ποσό αυτό αντιπροσωπεύει έσοδα που χάνονται κυρίως λόγω απάτης, φοροδιαφυγής και αποφυγής του ΦΠΑ, μη δόλιων πτωχεύσεων, εσφαλμένων υπολογισμών και οικονομικών αφερεγγυοτήτων, μεταξύ άλλων παραγόντων.
«Αυτή η πρόοδος στην επιβολή της συμμόρφωσης με τον ΦΠΑ είναι ευπρόσδεκτη, δεδομένου ότι τα διαφυγόντα έσοδα από τον ΦΠΑ μπορεί να έχουν εξαιρετικά αρνητικό αντίκτυπο στην ικανότητα των κυβερνήσεων να χρηματοδοτούν τα δημόσια αγαθά και τις υπηρεσίες από τις οποίες όλοι εξαρτόμαστε, όπως τα σχολεία, τα νοσοκομεία και οι μεταφορές», αναφέρει η έκθεση της Κομισιόν.
Η τελευταία έκθεση δείχνει ότι οι στοχευμένες πολιτικές απαντήσεις έκαναν τη διαφορά, ιδίως εκείνες που σχετίζονται με την ψηφιοποίηση των φορολογικών συστημάτων, την αναφορά των συναλλαγών σε πραγματικό χρόνο και την ηλεκτρονική τιμολόγηση. Ταυτόχρονα, προσωρινοί παράγοντες, όπως τα κυβερνητικά μέτρα στήριξης που εφαρμόστηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, τα οποία συχνά εξαρτώνταν από την καταβολή φόρων, μπορεί επίσης να έπαιξαν ρόλο στην προώθηση αυτής της θετικής αλλαγής.
Απώλειες 61 δισ. από ΦΠΑ στην ΕΕ

Σε ονομαστικούς όρους, το συνολικό χάσμα ΦΠΑ της ΕΕ μειώθηκε κατά περίπου 38 δισ. ευρώ, από 99 δισ. ευρώ το 2020 σε 61 δισ. ευρώ το 2021, μια άνευ προηγουμένου βελτίωση σε σχέση με τα προηγούμενα έτη. Ορισμένα κράτη μέλη, όπως η Ιταλία (-10,7 ποσοστιαίες μονάδες) και η Πολωνία (-7,8 ποσοστιαίες μονάδες), κατέγραψαν ιδιαίτερα αξιοσημείωτες μειώσεις στα εθνικά τους στοιχεία για το Χάσμα ΦΠΑ.

Κράτος μέλος Απώλειες ΦΠΑ % Απώλειες ΦΠΑ (εκατ. ευρώ)

Βέλγιο 6,90% 2.530
Βουλγαρία 4,90% 347
Τσεχία 7% 1.362
Δανία 5% 1.780
Γερμανία 2,80% 7.460
Εσθονία 1,40% 40
Ιρλανδία 6,70% 1.116
Ελλάδα 17,80% 3.231
Ισπανία 0,80% 662
Γαλλία 4,90% 9.552
Κροατία 5,70% 461
Ιταλία 10,80% 14.600
Κύπρος 8,30% 197
Λετονία 7,30% 225
Λιθουανία 14,5% 795
Λουξεμβούργο 1,6% 70
Ουγγαρία 4,4% 709
Μάλτα 25,7% 345
Ολλανδία -0,2% -146
Αυστρία 2,8% 883
Πολωνία 3,3% 1.694
Πορτογαλία 3,6% 713
Ρουμανία 36,7% 8.996
Σλοβενία 2% 87
Σλοβακία 10,6% 871
Finland 0,4% 90
Σουηδία 3,8% 1 935
EU 5,3% 60.603

Εκτός από ορισμένες ειδικές επιπτώσεις που προκλήθηκαν από την πανδημία COVID-19, η πρωτοφανής αύξηση της είσπραξης του ΦΠΑ και η μείωση του συνολικού κενού εδόδων ΦΠΑ στα περισσότερα κράτη μέλη θα μπορούσε να εξηγηθεί από διάφορους παράγοντες.

Πρώτον, οι ηλεκτρονικές πληρωμές και οι ηλεκτρονικές αγορές, όπου το ποσοστό συμμόρφωσης με τον ΦΠΑ είναι γενικά πολύ υψηλότερο, έχουν αυξηθεί σε δημοτικότητα μετά την πανδημία COVID-19.
Δεύτερον, τα κράτη μέλη αποκομίζουν τα οφέλη των στοχευμένων μέτρων που έχουν τεθεί σε εφαρμογή στα εθνικά φορολογικά τους συστήματα, όπως τα νέα ψηφιακά εργαλεία υποβολής εκθέσεων, η παρακολούθηση των συναλλαγών σε πραγματικό χρόνο και τα καθεστώτα ηλεκτρονικής τιμολόγησης, τα οποία είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά κατά της εγκληματικής απάτης στον τομέα του ΦΠΑ.
Στο πλαίσιο των προτάσεων «ο ΦΠΑ στην ψηφιακή εποχή του 2022», οι οποίες συζητούνται επί του παρόντος μεταξύ των κρατών μελών στο Συμβούλιο, η Επιτροπή έχει ιδίως υποβάλει σχέδια για τη μετάβαση σε ένα διασυνοριακό ψηφιακό σύστημα υποβολής εκθέσεων με βάση την ηλεκτρονική τιμολόγηση για τις συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων. Το νέο σύστημα θα διασφαλίζει ότι οι αρχές των κρατών μελών θα είναι πλήρως ενημερωμένες για τις συναλλαγές σε σχεδόν πραγματικό χρόνο, επιτρέποντάς τους να αντιμετωπίζουν άμεσα περιπτώσεις απάτης στον τομέα του ΦΠΑ, ιδίως απάτες με ελλείποντα συναλλασσόμενο ή καρουσέλ.

Τι ισχύει για την Ελλάδα

Η Ελλάδα από την πλευρά της, έκανε κάποια βήματα προόδου αλλά παραμένει στην κορυφαία τριάδα των χωρών της Ε.Ε όπου η αποφυγή ΦΠΑ συνεχίζει να δίνει ρέστα. Τα στοιχεία δείχνουν ότι το «κενό ΦΠΑ» στην Ελλάδα περιορίστηκε από το 21% το 2020 στο 17,8% το 2021. Σε απόλυτα μεγέθη 3,231 δισ. ευρώ δυνητικών εσόδων ΦΠΑ δεν οδηγήθηκαν ποτέ στο κρατικό ταμείο, όταν οι απώλειες το 2020 ήταν 3,426 δισ. ευρώ. Σε σχέση με το 2017, η βελτίωση είναι εντυπωσιακή καθώς τότε οι απώλειες ΦΠΑ σε ετήσια βάση ήταν της τάξεως των 6 δισ. ευρώ.

Ο Υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Χάρης Θεοχάρης, έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε πριν λίγο την έκθεση για το έλλειμμα ΦΠΑ, το λεγόμενο «κενό» ΦΠΑ. Σύμφωνα με την έκθεση, η Ελλάδα το 2021 παρουσίασε μείωση στο έλλειμα κατά 3,2 ποσοστιαίες μονάδες, δηλαδή στο 17,8% του VTTL έναντι 21% τον προηγούμενο χρόνο. Πρόκειται για ένα ακόμα ουσιαστικό βήμα που αποδεικνύει την πρόοδο που έχει γίνει στην εμπέδωση της φορολογικής συνείδησης, στην ενίσχυση της φορολογικής δικαιοσύνης και στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Σίγουρα ο δρόμος ακόμα είναι μακρύς, αλλά και η θέλησή μας ισχυρή. Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών θα παραμείνουν σταθερά προσηλωμένοι στο σχέδιο των αναγκαίων εκείνων μεταρρυθμίσεων που μέσα από τον εκσυγχρονισμό των διαδικασιών, την ψηφιοποίηση της οικονομίας και την εξέλιξη των ελεγκτικών μηχανισμών, θα αντιμετωπίσουν χρόνιες παθογένειες του συστήματος και θα ενισχύσουν την κοινωνική συνοχή».