Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις στο Google NewsΗ νόσος Αλτσχάιμερ προκαλείται από μια κολλώδη πρωτεΐνη που ονομάζεται β-αμυλοειδές και συσσωρεύεται σε πλάκες στον εγκέφαλο, πυροδοτώντας μια αλυσίδα γεγονότων που οδηγεί σε ατροφία του εγκεφάλου και γνωστική έκπτωση.
Η νέα γενιά φαρμάκων για το Αλτσχάιμερ -τα πρώτα που αποδεδειγμένα αλλάζουν την πορεία της νόσου- λειτουργούν επισημαίνοντας αμυλοειδές για κάθαρση από τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος του εγκεφάλου. Τώρα, ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον στο Σεντ Λούις βρήκαν έναν διαφορετικό και πολλά υποσχόμενο τρόπο για να αφαιρέσουν τις επιβλαβείς πλάκες: κινητοποιώντας άμεσα τα κύτταρα του ανοσοποιητικού για να τις καταναλώσουν.
Σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Science Translational Medicine, οι ερευνητές έδειξαν ότι η ενεργοποίηση των ανοσοκυττάρων που ονομάζονται μικρογλοία με ένα αντίσωμα μειώνει τις πλάκες αμυλοειδούς στον εγκέφαλο και μετριάζει τις συμπεριφορικές ανωμαλίες σε ποντίκια με νόσο Αλτσχάιμερ.
Συνέπειες πέρα από τη νόσο Αλτσχάιμερ
Η προσέγγιση θα μπορούσε να έχει συνέπειες πέρα από τη νόσο Αλτσχάιμερ. Οι τοξικές συστάδες πρωτεϊνών του εγκεφάλου είναι χαρακτηριστικά πολλών νευροεκφυλιστικών καταστάσεων, συμπεριλαμβανομένης της νόσου Πάρκινσον, της αμυοτροφικής πλευρικής σκλήρυνσης (ALS) και της νόσου Huntington.
Ενθαρρυμένοι από τα αποτελέσματα της μελέτης, οι επιστήμονες διερευνούν άλλες πιθανές ανοσοθεραπείες -φάρμακα που αξιοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα- για να αφαιρέσουν τις ανεπιθύμητες πρωτεΐνες από τον εγκέφαλο που πιστεύεται ότι προωθούν άλλες ασθένειες.
«Με την ενεργοποίηση των μικρογλοίων γενικά, τα αντισώματα μπορούν να αφαιρέσουν τις πλάκες β-αμυλοειδούς στα ποντίκια και ενδεχομένως να καθαρίσουν άλλες επιβλαβείς πρωτεΐνες σε νευροεκφυλιστικές ασθένειες, όπως η νόσος Πάρκινσον», εξήγησε ο ανώτερος συγγραφέας της μελέτης και καθηγητής Παθολογίας, Δρ. Marco Colonna, Robert Rock Belliveau.
Τα μικρογλοία περιβάλλουν τις πλάκες για να δημιουργήσουν ένα φράγμα που ελέγχει την εξάπλωση της επιβλαβούς πρωτεΐνης. Μπορούν επίσης να καταπιούν και να καταστρέψουν τις πρωτεΐνες της πλάκας, αλλά στη νόσο Αλτσχάιμερ συνήθως δεν το κάνουν.
Το αντίσωμα που εμποδίζει την πρωτεΐνη-βασικό στοιχείο του Αλτσχάιμερ
Η πηγή της παθητικότητάς τους θα μπορούσε να προέρχεται από μια πρωτεΐνη που ονομάζεται APOE και είναι συστατικό των αμυλοειδών πλακών. Οι πρωτεΐνες APOE στις πλάκες συνδέονται με έναν υποδοχέα -το LILRB4– στα μικρογλοία που περιβάλλουν τις πλάκες, αδρανοποιώντας τις, εξήγησε ο Yun Chen, πρώτος συγγραφέας της μελέτης.
Για λόγους που είναι ακόμα άγνωστοι, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι σε ποντίκια και άτομα με νόσο Αλτσχάιμερ, τα μικρογλοία που περιβάλλουν τις πλάκες παράγουν και τοποθετούν το LILRB4 στην κυτταρική τους επιφάνεια, γεγονός που αναστέλλει την ικανότητά τους να ελέγχουν τον σχηματισμό επιβλαβούς πλάκας κατά τη σύνδεση με την APOE.
Ο άλλος συγγραφέας, ο Jinchao Hou από το Παιδιατρικό Νοσοκομείο της Πανεπιστημιακής Ιατρικής Σχολής Zhejiang στην Κίνα, θεράπευσε ποντίκια που είχαν πλάκες β-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο με ένα σπιτικό αντίσωμα που εμπόδιζε την APOE να δεσμευθεί στο LILRB4.
Αφού συνεργάστηκαν με τον Yongjian Liu., καθηγητή ακτινολογίας στο Ινστιτούτο Ακτινολογίας Mallinckrodt του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, για να επιβεβαιώσουν ότι το αντίσωμα έφτασε στον εγκέφαλο, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα ενεργοποιημένα μικρογλοία ήταν σε θέση να καταπιούν και να καθαρίσουν τις πλάκες β-αμυλοειδούς.
Η εκκαθάριση των πλακών σε ποντίκια περιορίζει επίσης τη συμπεριφορά κινδύνου. Τα άτομα με νόσο Αλτσχάιμερ μπορεί να στερούνται μνήμης προηγούμενων εμπειριών για να ενημερώσουν τις αποφάσεις τους. Μπορεί να εμπλακούν σε επικίνδυνη συμπεριφορά, καθιστώντας τα ευάλωτα σε απάτες. Η θεραπεία ποντικών με ένα αντίσωμα για να καθαρίσει τις πλάκες έδειξε πολλά υποσχόμενη αλλαγή της συμπεριφοράς.
Αφού σχηματιστούν πλάκες β-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο, μια άλλη πρωτεΐνη του εγκεφάλου -η tau – μπλέκεται μέσα στους νευρώνες. Σε αυτό το δεύτερο στάδιο της νόσου, οι νευρώνες πεθαίνουν και εμφανίζονται γνωστικά συμπτώματα. Υψηλά επίπεδα LILRB4 και APOE έχουν παρατηρηθεί σε ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ σε αυτό το μεταγενέστερο στάδιο, εξήγησε ο Δρ. Chen.
Είναι πιθανό ότι ο αποκλεισμός των πρωτεϊνών από την αλληλεπίδραση και την ενεργοποίηση των μικρογλοίων να μπορούσε να αλλάξει μεταγενέστερα στάδια της νόσου. Σε μελλοντικές μελέτες, οι ερευνητές θα δοκιμάσουν το αντίσωμα σε ποντίκια με tau.
Εξετάζοντας μια σοβαρή παρενέργεια
Τα φάρμακα που στοχεύουν άμεσα τις πλάκες αμυλοειδούς μπορεί να προκαλέσουν μια δυνητικά σοβαρή παρενέργεια. Σε ασθενείς με Αλτσχάιμερ, οι αμυλοειδείς πρωτεΐνες συσσωρεύονται στα τοιχώματα των αρτηριών στον εγκέφαλο καθώς και σε άλλα μέρη του εγκεφαλικού ιστού. Η αφαίρεση των πλακών από τα αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου μπορεί να προκαλέσει οίδημα και αιμορραγία, μια παρενέργεια γνωστή ως ARIA.
Αυτή η παρενέργεια παρατηρείται σε ορισμένους ασθενείς που λαμβάνουν lecanemab, ένα φάρμακο που έχει εγκριθεί από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) για τη θεραπεία της νόσου Αλτσχάιμερ. Τα ποντίκια που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτή τη μελέτη δεν είχαν πλάκες αμυλοειδούς στα αιμοφόρα αγγεία, έτσι οι ερευνητές δεν μπορούσαν να αξιολογήσουν τι συνέβη όταν αφαιρέθηκαν οι πλάκες των αιμοφόρων αγγείων.
Τώρα, εργάζονται με ένα διαφορετικό μοντέλο ποντικιού -ένα που έχει πλάκες στις αρτηρίες του εγκεφάλου- για να καταλάβουν εάν αυτή η νέα προσέγγιση ενέχει επίσης κίνδυνο για ARIA.
«Το Lecanemab, ως το πρώτο θεραπευτικό αντίσωμα που μπόρεσε να τροποποιήσει την πορεία της νόσου, επιβεβαίωσε τη σημασία της πρωτεΐνης β-αμυλοειδούς στην εξέλιξη της νόσου Αλτσχάιμερ και άνοιξε νέες ευκαιρίες για την ανάπτυξη άλλων ανοσοθεραπειών που χρησιμοποιούν διαφορετικές μεθόδους αφαίρεσης επιβλαβών πρωτεϊνών από τον εγκέφαλο», δήλωσε καταληκτικά ο συγγραφέας David Holtzman, καθηγητής Νευρολογίας στο Barbara Burton and Reuben M. Morriss III Distinguished.
oloygeia.gr
