Ιός του Δυτικού Νείλου: αναγνωρίστε τα ύποπτα συμπτώματα

507

Ο ιός του Δυτικού Νείλου πρωτοεμφανίστηκε το 1937, όταν μία γυναίκα στην επαρχία της Ουγκάντα εμφάνισε ένα ασυνήθιστο εμπύρετο νόσημα που εξελίχθηκε σε εγκεφαλίτιδα.

Ήταν το πρώτο κρούσμα μιας νέας επικίνδυνης λοίμωξης που πήρε το όνομά της από την περιοχή στην οποία εκδηλώθηκε για πρώτη φορά. Στη συνέχεια, οι επιστήμονες απέδειξαν ότι ο ιός του Δυτικού Νείλου μεταδίδεται από τσίμπημα του κοινού κουνουπιού προσβάλλοντας όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και τα ζώα (άγρια πτηνά, άλογα, κουνέλια, γάτες και άλλα θηλαστικά).

Η Ελλάδα αποτελεί πέρασμα για τα αποδημητικά πτηνά, έτσι ο ιός φαίνεται ότι έχει εγκατασταθεί στη χώρα μας και κάθε χρόνο καταγράφονται σποραδικά κρούσματα σε ζώα και ανθρώπους. Ήδη- και φέτος- έχουν καταγραφεί τα πρώτα σοβαρά κρούσματα, κυρίως στη βόρεια Ελλάδα.

Μετάδοση του ιού του Δυτικού Νείλου

• Μολυσμένα κουνούπια: Ο κύριος τρόπος μετάδοσης είναι µέσω τσιμπήματος µολυσµένου κουνουπιού (συνήθως το κοινό κουνούπι). Τα κουνούπια μολύνονται από άρρωστα πτηνά.
• Μεταγγίσεις, μεταμοσχεύσεις: Σε πολύ µικρό αριθµό περιπτώσεων έχει αναφερθεί µετάδοση του ιού από µεταμόσχευση οργάνου, μετάγγιση αίµατος και σπάνια από τη μητέρα στο έμβρυο (συγγενής λοίμωξη).
• Ο ιός δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Δεν μεταδίδεται µέσω της συνήθους κοινωνικής (π.χ. άγγιγµα, φιλί), σεξουαλικής ή άλλης επαφής.

Συµπτώµατα της λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου

Το 80% των ατόµων που μολύνονται δεν εμφανίζει κανένα απολύτως σύμπτωμα.

Το 20% αυτών που μολύνονται µε τον ιό αναπτύσσουν ήπια συμπτωματολογία, όπως πυρετό, πονοκέφαλο, αδυναµία, πόνους στους µυς και τις αρθρώσεις, εµέτους και μερικές φορές δερµατικά εξανθήματα (στον κορµό) και διόγκωση των λεµφαδένων. Τα συµπτώµατα φεύγουν σε 4-7 ηµέρες χωρίς να αφήσουν κατάλοιπα.

Λιγότερα από 1 στα 100 άτοµα – κυρίως άτοµα μεγαλύτερης ηλικίας – αναπτύσσουν τη σοβαρή µορφή της νόσου (εγκεφαλίτιδα/ μηνιγγίτιδα). Τα συµπτώµατα της σοβαρής νόσου περιλαµβάνουν πονοκέφαλο, υψηλό πυρετό, δυσκαµψία αυχένα, απάθεια, αποπροσανατολισµό, κώµα, τρόµο, σπασµούς, µυϊκή αδυναµία και παράλυση.

Πότε εκδηλώνεται η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου

Μετά το τσίµπηµα του κουνουπιού µεσολαβούν συνήθως 2-14 ηµέρες (χρόνος επώασης) µέχρι την εµφάνιση των συµπτωµάτων. Τα συµπτώµατα της σοβαρής µορφής της νόσου (εγκεφαλίτιδα/ µηνιγγίτιδα) µπορεί να διαρκέσουν µερικές εβδοµάδες.

Αντιμετώπιση της λοίµωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου

∆εν υπάρχει προς το παρόν διαθέσιµο εµβόλιο έναντι του ιού, ούτε ειδική θεραπεία για τη λοίµωξη από τον ιό του ∆υτικού Νείλου.

Στις ηπιότερες περιπτώσεις ο πυρετός και τα άλλα συµπτώµατα περνούν µόνα τους, ενώ στα πιο σοβαρά περιστατικά που χρειάζεται να νοσηλευτούν χορηγείται υποστηρικτική θεραπεία (χορήγηση ενδοφλέβιων υγρών, πιθανή εισαγωγή σε µονάδα εντατικής θεραπείας για µηχανική αναπνευστική υποστήριξη κ.λπ.).

Μέτρα προστασίας από τα τσιµπήµατα των κουνουπιών

Ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ)συστήνει τα εξής μέτρα προκειμένου να αποφύγουμε τα τσιμπήματα των κουνουπιών.

• Χρήση εντοµοαπωθητικών στο ακάλυπτο δέρµα και πάνω από τα ρούχα. Χρησιµοποιούνται δραστικές ουσίες, µεταξύ των οποίων το DEET, ικαριδίνη ή πικαριδίνη και φυσικές ουσίες όπως αιθέρια έλαια ευκαλύπτου (που όµως έχουν σχετικά µειωµένη εντοµοαπωθητική δράση).

Ο χρόνος δράσης των εντοµοαπωθητικών ουσιών κυµαίνεται από 1 έως 4-5 ώρες.  Για τα       εντοµοαπωθητικά που περιέχουν DEET προτιµώνται τα σκευάσµατα µε συγκέντρωση 30-50% για τους ενήλικες και 10-30% για τα παιδιά.

∆εν υπάρχει αντένδειξη για τη χρήση σε εγκύους και θηλάζουσες µητέρες, ενώ δεν συστήνεται η χρήση τους στα βρέφη µέχρι 2 µηνών. Τα εντοµοαπωθητικά προϊόντα πρέπει να επαλείφονται µετά τα αντιηλιακά, και δεν πρέπει να έρχονται σε επαφή µε το στόµα, τα µάτια και τον βλεννογόνο της µύτης.  Σε όλες τις περιπτώσεις, πρέπει να ακολουθούνται οι οδηγίες του κατασκευαστή.

• Χρήση εντοµοκτόνων στον αέρα. Περιέχουν πυρεθρινοειδή, ουσίες που προσβάλλουν το νευρικό σύστηµα των εντόµων και τα αποπροσανατολίζουν.

Κυκλοφορούν στο εµπόριο στις εξής µορφές: αερόλυµα (αεροζόλ), ταµπλέτες, εξατµιζόµενο διάλυµα, σπιράλ («φιδάκια») κ.λπ. Πρέπει να τηρούνται οι οδηγίες του κατασκευαστή. ∆εν πρέπει να εφαρµόζονται στο δέρµα.

• Προσοχή κατά τις σηµαντικότερες ώρες έκθεσης στα τσιµπήµατα. Τα περισσότερα είδη κουνουπιών που µεταφέρουν τον ιό τσιµπούν από το σούρουπο µέχρι το χάραµα.
• Χρήση κατάλληλων ενδυµάτων. Ρούχα που καλύπτουν όσο περισσότερο γίνεται το σώµα (µακριά µανίκια και παντελόνια). Πιο αποτελεσµατικά είναι τα ανοιχτόχρωµα και φαρδιά ρούχα.
• Συχνά λουτρά καθαριότητας για την αποµάκρυνση του ιδρώτα.
• Αντικουνουπικά πλέγµατα (σίτες που εµποδίζουν τη δίοδο κουνουπιών) στα ανοίγµατα του σπιτιού (π.χ. παράθυρα, φεγγίτες, αεραγωγοί τζακιού) και περιοδικός έλεγχος και συντήρησή τους.
• Χρήση κουνουπιέρας σε περιοχές µε µεγάλη πυκνότητα κουνουπιών ή σε περιπτώσεις που αντενδείκνυται η χρήση άλλων προστατευτικών µέσων (όπως χρήση εντοµοαπωθητικών σε βρέφη <2µηνών). Είναι πιο αποτελεσµατικές όταν είναι εµβαπτισµένες σε εντοµοαπωθητικό.
• Αποµάκρυνση του στάσιµου νερού από λεκάνες, βάζα, γλάστρες, παλιά λάστιχα, υδρορροές και άλλα µέρη του κήπου, ώστε να µην έχουν πρόσβαση τα κουνούπια σε λιµνάζοντα νερά που αποτελούν σηµεία εναπόθεσης των αυγών τους.

Σηµειώνεται ότι ακόµα και το έδαφος που παραµένει για µεγάλα διαστήµατα υγρό µπορεί να αποτελέσει σηµείο εναπόθεσης αυγών.

• Χρήση ανεµιστήρων ή κλιµατιστικών. Ο δροσερός αέρας µειώνει τη δραστηριότητα των κουνουπιών, αλλά δεν τα σκοτώνει. Η χρήση ανεµιστήρων (ιδίως οροφής) δυσχεραίνει την προσέγγιση των εντόµων.
• Χρήση λαµπτήρων κίτρινου χρώµατος για τον φωτισµό εξωτερικών χώρων (προσελκύουν λιγότερο τα κουνούπια).