Το νέο άρθρο αναφέρεται στον συνδυασμό συμβάντων, τα οποία επέτρεψαν την παγκόσμια εξάπλωση του νέου κορανοϊού που δείχνει μια μακρά περίοδο επώασης, μεγάλο αριθμό ασυμπτωματικών περιπτώσεων και υψηλή διεθνή κινητικότητα.

Όπως εξηγούν οι επιστήμονες, για την εξάπλωση μιας μολυσματικής ασθένειας είναι απαραίτητες τρεις προϋποθέσεις: το παθογόνο πρέπει να είναι σε θέση να μολύνει και να αναπαράγεται στον άνθρωπο, πρέπει να υπάρχει επαφή μεταξύ των ανθρώπων και της δεξαμενής παθογόνου και, τέλος, πρέπει να εξαπλωθεί μέσω ενός κοινωνικού κυκλώματος. Όσον αφορά την COVID-19, όλες οι απαιτούμενες συνθήκες συνέπεσαν σε αυτήν την κινεζική περιοχή, στα τέλη του 2019.

«Η εμφάνιση της COVID-19 είναι το αποτέλεσμα μιας εξαιρετικής ‘’πλανητικής ευθυγράμμισης’’, δηλαδή μιας συγκεκριμένης σύμπτωσης βιολογικών και κοινωνικών παραγόντων που επέτρεψαν την εμφάνιση του νέου κορονοϊού και την εξάπλωση της πανδημίας. Αυτό που  πυροδότησε την επιδημία ήταν η ταυτόχρονη διεξαγωγή δύο μεγάλων εορτασμών στο ίδιο μέρος – το Κινέζικο Νέο Έτος και η Μεγάλη Οικογενειακή Γιορτή – όπου πολλοί άνθρωποι που είχαν αρχικά μολυνθεί ήρθαν σε επαφή με άλλους. Ο δεύτερος σημαντικός παράγοντας ήταν η κινητικότητα», σημειώνουν οι συντάκτες.

Η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος

Η προέλευση της επιδημίας SARS-CoV-2 στη Γουχάν έχει συνδεθεί με άγρια ​​ζώα (νυχτερίδες, γάτα παγκολίνης κ.λπ.), ενώ πιστεύεται ότι ο ιός μολύνει και άλλα είδη. «Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα για να αποτρέψουμε την κυκλοφορία του κορανοϊού στα άγρια είδη, κατά τη διάρκεια του κύκλου ενζωοτικής μετάδοσης», λένε οι επιστήμονες.

«Οι περιβαλλοντικές αλλαγές και ο ανθρωποποίηση των φυσικών συστημάτων έχουν αντίκτυπο στην απώλεια ενδιαιτημάτων (σ.σ. το φυσικό περιβάλλον στο οποίο ζει και αναπαράγεται ένα είδος, ένας πληθυσμός ή μια βιοκοινότητα) και βιοποικιλότητας. Ωστόσο, αυτές επηρεάζουν επίσης τη δυναμική των ειδών που αποτελούν δεξαμενές παθογόνων και αυξάνουν την πιθανότητα μόλυνσης του ανθρώπινου είδους. Αυτό το φαινόμενο είναι εξαιρετικά σημαντικό στη νοτιοανατολική Ασιατική περιοχή, από όπου προήλθαν οι λοιμώξεις SARS και COVID-19», αναφέρει ο καθηγητής Jordi Serra-Cobo, λέκτορας στο Τμήμα Εξελικτικής Βιολογίας, Οικολογίας και Περιβαλλοντικών Επιστημών και μέλος του προγράμματος CONVAT, που προωθείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την ανίχνευση κορονοϊού με χρήση νανοεφαρμογών.

Όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, το σημείο όπου μολύνθηκε ο πρώτος άνθρωπος πιθανότατα θα παραμείνει άγνωστο, εντούτοις, πρέπει να εξεταστεί η μόλυνση μέσω παραδοσιακής ιατρικής, κατοικίδιων ζώων ή οποιουδήποτε άλλου συμβάντος επαφής μεταξύ ανθρώπων και της πηγής του ιού, συμπεριλαμβανομένου του χειρισμού ιών σε εργαστήριο. Η αρχική επαφή μπορεί επίσης να συνέβη σε αγρόκτημα, καθώς οι αγροτικές περιοχές προσφέρουν ευνοϊκά περιβάλλοντα για τη μετάδοση κορονοϊών.

Οι συντάκτες σημειώνουν ότι πρέπει να δοθεί προσοχή σε ανθρώπινες δραστηριότητες που σχετίζονται με άγρια ​​ζώα (εμπόριο, τρόφιμα, παραδοσιακή ιατρική κ.λ.π.), οι οποίες έχουν βαθιές ρίζες σε πολλές χώρες. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι σημαντικό να απαγορευθεί η χρήση προστατευόμενων ειδών, αλλά θα πρέπει να προσφερθούν εναλλακτικές λύσεις για να αποφευχθούν φαινόμενα μαύρης αγοράς άγριων ζώων (παραδοσιακή φαρμακοποιία υπό κυβερνητικό έλεγχο, υποχρεωτική παρακολούθηση και ασφάλεια προϊόντων, διεθνείς έλεγχοι κ.λπ.).

Απαιτείται διεθνής προετοιμασία

Σύμφωνα με το άρθρο, ακόμα και αν ο SARS-CoV-2 εμφανίστηκε ξαφνικά στο Γουχάν, θα έπρεπε να είχε αποφευχθεί, καθώς ορισμένα χαρακτηριστικά αυτής της πανδημίας ήταν συνεπή με αυτά προηγούμενων επιδημιών κορονοϊού – για παράδειγμα, το αναπνευστικό σύνδρομο της Μέσης Ανατολής (MERS) – γνωστά από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα.

«Θα συμβούν και άλλες πανδημίες. Είναι απλώς θέμα πιθανότητας και χρόνου. Επί του παρόντος, ο κίνδυνος εμφάνισης προέρχεται κυρίως από κορονοϊούς, αρμποϊούς και ιούς της γρίπης. Επομένως, η ετοιμότητα και η εκπαίδευση είναι ύψιστη προτεραιότητα. Θα πρέπει να είναι μια διεθνής προσπάθεια, και είναι ζωτικής σημασίας για τις κυβερνήσεις να προβλέψουν και να προετοιμαστούν, έτσι ώστε να σταματήσουν την επόμενη αναδυόμενη πανδημία στην αρχική εστία της, αντί να αντιδράσουν απλώς και να προκαλούν μακροπρόθεσμη καταστροφή στην κοινωνία και την οικονομία μας, όπως συμβαίνει τώρα», προειδοποιούν οι συγγραφείς.