Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις στο Google News«Ποστάρω, άρα υπάρχω» είναι το δόγμα εκατομμυρίων ανθρώπων που συνδέονται καθημερινά στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης για να αναρτήσουν την περισπούδαστη (ή και όχι) γνώμη τους, μια φωτογραφία ή κάποιο άρθρο που τους κέντρισε την προσοχή. Η παράφραση του -κακοποιημένου- καρτεσιανού γνωμικού αποτελεί τον πυρήνα του εθισμού των χρηστών στα σόσιαλ μίντια, στα «λάικ», στα «φόλοου», στα «σχόλια».
«Την κάνω», «Eφυγα!», «Δεν βρίσκω νόημα πια», γράφουν οι χρήστες του Twitter μετά την εξαγορά του μέσου από τον Ελον Μασκ, αηδιασμένοι από το τοξικό και διχαστικό κλίμα που δημιουργεί ο βαθύπλουτος επιχειρηματίας.
Ερευνα
Παγκόσμια έρευνα τον Ιούλιο («Data reportal») κατέληξε ότι ο μέσος χρήστης καταναλώνει και προωθεί περιεχόμενο για περίπου 2 ώρες και 25 λεπτά την ημέρα σε πλατφόρμες και ιστοσελίδες, πέντε λεπτά περισσότερα από πέρυσι. Ταυτόχρονα αυξάνονται οι αναρτήσεις με ετικέτα #digitaldetox (ψηφιακή αποτοξίνωση), τα άρθρα «γιατί να κλείσετε τα σόσιαλ μίντια» ή «πώς άλλαξε η ζωή μου όταν σταμάτησα να αναρτώ».
Στη Βρετανία, το τμήμα κοινωνικών δικτύων στον οργανισμό Θεραπείας Εθισμών (UKAT) κατέγραψε αύξηση 5% στον αριθμό των ανθρώπων που αναζητούν βοήθεια στο πρόβλημα του εθισμού τους από τις εφαρμογές τα τελευταία τρία χρόνια.
Η κατάκτηση της κορυφής του όρους Σιέρα Νεβάδα στην Ισπανία για τη Βρετανίδα Γκάιλ Μακντόναλντ ήταν η αφορμή για να συνειδητοποιήσει ότι «υπάρχουν πολλά περισσότερα πράγματα στη ζωή από τις αναρτήσεις στο Instagram», όπως αναφέρει στο BBC. Η πρώτη σκέψη της όταν έφτασε ήταν να βρει το ιδανικό σημείο για να βγάλει την τέλεια φωτογραφία -στην άκρη του γκρεμού- για να την ανεβάσει στον λογαριασμό της, ενώ σκεφτόταν παράλληλα μια ελκυστική λεζάντα για να συνοδεύσει το στιγμιότυπο.
Η φωτογραφία ανέβηκε και ήταν αυτή που εξασφάλισε τα περισσότερα «likes» στους λογαριασμούς της. Μία εβδομάδα αργότερα, ενημέρωσε τους «ακόλουθους» και τους διαδικτυακούς φίλους της ότι κλείνει τους λογαριασμούς της στο Facebook και το Instagram. «Ηταν λυτρωτικό. Τώρα είμαι πάνω από έξι μήνες νηφάλια από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και έχω ανακτήσει λίγη από αυτή την αίσθηση ελευθερίας και γαλήνης που ένιωσα όταν έκοψα το αλκοόλ», δήλωσε στο βρετανικό δίκτυο.
Η αυξημένη επίγνωση αυτών των ανησυχιών οδηγεί ολοένα και περισσότερους ανθρώπους στην απομάκρυνση, εγκατάλειψη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ή στη συνειδητή προσπάθειά τους να ξοδέψουν λιγότερο χρόνο σε αυτά. Νωρίτερα φέτος, ο ιδιοκτήτης του ομίλου Meta -μητρική του Facebook, Instagram, WhatsApp- Μαρκ Ζάκερμπεργκ ανέφερε ότι ο αριθμός των καθημερινών ενεργών χρηστών του είχε μειωθεί για πρώτη φορά στην ιστορία του (οι πλατφόρμες δεν αναφέρουν επισήμως τους ακριβείς αριθμούς χρηστών).
Αλγόριθμοι επηρεάζουν τη χημεία του εγκεφάλου και τη συμπεριφορά μας
Το Twitter, όπως όλες οι πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, έχει σχεδιαστεί, λένε οι ειδικοί, για να εθίζει, να χειρίζεται τα συναισθήματα και την αφοσίωση των ανθρώπων προκειμένου να πουλήσει δεδομένα και χρόνο οθόνης στους διαφημιστές. Για πολλούς είναι δύσκολο να αφήσουν μια εφαρμογή που προσπαθεί να τελειοποιήσει τις τεχνικές «προσηλυτισμού» των ανθρώπων.
Οι έρευνες δείχνουν ότι η οπτική σχεδίαση, οι αλγόριθμοι που προωθούν οι στοχευμένες αναρτήσεις και η διαφήμιση επηρεάζουν τόσο τη χημεία του εγκεφάλου όσο και τις συμπεριφορικές αλληλεπιδράσεις των ανθρώπων με άλλους. Τα μοντέλα που έχουν σχεδιάσει οι ειδικοί δίνουν στους χρήστες μια μικρή δόση ντοπαμίνης κάθε τόσο, επειδή κάποιος έκανε «like» ή «σχολίασε» μια φωτογραφία ή μια ανάρτηση ή οτιδήποτε άλλο, αναφέρει ο Σον Πάρκερ, ο πρώτος πρόεδρος του Facebook. Αυτές οι αποδεδειγμένες χημικές ανισορροπίες είναι ο λόγος για τον οποίο οι ψυχολόγοι εκτιμούν ότι τουλάχιστον το 5-10% των Αμερικανών είναι εθισμένοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το 30% των Αμερικανών ενηλίκων λένε ότι αισθάνονται εθισμένοι στη χρήση τους.
Ανησυχία
Μια εσωτερική αναφορά του Twitter που διέρρευσε τον περασμένο μήνα ανέφερε ότι οι πιο ενεργοί χρήστες κάνουν λιγότερες αναρτήσεις, διαρροή που το Twitter δεν διέψευσε. Ακόμη και ο νέος ιδιοκτήτης του Twitter, Ελον Μασκ, έγραψε τον Απρίλιο -πέντε ημέρες προτού καταθέσει την προσφορά εξαγοράς του μέσου- «Πεθαίνει το Twitter;». Μια προφητική ερώτηση, όπως αποδεικνύεται, αφού μετά την ολοκλήρωση της συναλλαγής, πριν από δύο εβδομάδες, ένας μικρός αλλά αυξανόμενος αριθμός διασημοτήτων και καλλιτεχνών ανακοινώνει ότι εγκαταλείπει το μέσο, εκφράζοντας τη δυσαρέσκειά του για τις αλλαγές που προωθεί ο Μασκ.
Το προφίλ του δραστήριου τουιτερά
Συνδέεται στον λογαριασμό 6-7 φορές/εβδομάδα. • Αναρτά περιεχόμενο 3-4 φορές/εβδομάδα. • Αποτελεί το 10% των μηνιαίων χρηστών. • Αναρτά το 90% του συνολικού όγκου των «τιτιβισμάτων» στην πλατφόρμα. • Τον ενδιαφέρουν τα κρυποτονομίσματα και το πορνό (τα τελευταία δύο χρόνια).
