693

Η ομιλία του βιογράφου του Κώστα Μαρδά

Η εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου «Αλέξανδρος Παναγούλης- Πρόβες Θανάτου, που έγινε στο Κέντρο Τέχνης του Δήμου Αθηναίων, στο Πάρκο Ελευθερίας, (3/ 5 )  όπου μίλησαν ο ακαδημαϊκός Δημήτρης Νανόπουλος και ο συγγραφέας Μίμης Ανδρουλάκης, έκλεισε με ομιλία του  συγγραφέα Κώστα Μαρδά, ο οποίος έδωσε ιστορικές διαστάσεις στον αγώνα του Παναγούλη, αναδεικνύοντας τα αρχαιοελληνικά στοιχεία με ποιητικές αναφορές στην έννοια του τυραννοκτόνου :

Ήσουν καλός κι ήσουν γλυκός
κι είχες τις χάρες όλες,
όλα τα χάδια του αγεριού,
του κήπου όλες τις βιόλες.

Τα λόγια αυτά του Γιάννη Ρίτσου αρμόζουν στον Αλέξανδρο Παναγούλη.

Ήταν καλός από τα μαθητικά του χρόνια φροντίζοντας να βοηθάει τους συμμαθητές του που υστερούσαν στα μαθήματα.

Ήταν γλυκός απέναντι στους κοινωνικά αδύναμους, στους γονείς του, στα αδέλφια του, στους φίλους του, στα παιδιά και στις γυναίκες.

Είχε τις χάρες όλες…

Είχε τη χάρη της προσφοράς, της ανιδιοτέλειας, της αλληλεγγύης, της συγχώρεσης

Είχε τα χάδια του αγεριού…

Του αγεριού της γενναιότητας!

Της γενναιότητας να αποπειραθεί, στις 13 Αυγούστου του 1968, να απαλλάξει την Ελλάδα, μαζί με λίγους συντρόφους του, από τον δικτάτορα Παπαδόπουλο, αλλά και τη γενναιότητα της μεγαθυμίας, καθώς ζήτησε να μην εκτελεσθεί η ποινή του θανάτου για τους καταδικασθέντες πραξικοπηματίες, λέγοντας ότι η Δημοκρατία δεν έχει ανάγκη από τάφους.

Τη γενναιότητα του Μεταρρυθμιστή της Αστικής Φιλελεύθερης Δημοκρατίας και όχι τη δημαγωγία του Επαναστάτη.

Είχε του κήπου όλες τις βιόλες… Που τον στόλισαν στο τελευταίο του ταξίδι.

Αλλά: Ο Αλέξανδρος Παναγούλης… δεν ήταν καλός, δεν ήταν γλυκός απέναντι στους βάρβαρους εξουσιαστές, που τον είχαν δεμένο πισθάγκωνα στο κελί για να τον βασανίσουν…με την ησυχία τους.

Να του τραβάνε τα μαλλιά, να τον μαστιγώνουν με καλώδιο, να του χτυπούν το κεφάλι στον τοίχο, να του προξενούν εγκαύματα με τσιγάρο σε όλο του το σώμα.

Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα του καθαρευουσιάνικου, αλλά παραστατικού  βουλεύματος δια του οποίου παραπέμφθηκαν σε δίκη οι βασανιστές αξιωματικοί της Αστυνομίας Μάλλιος και Μπάμπαλης:

«Υπέβαλον αυτόν από κοινού εις βασάνους, ον εκτύπουν δια των γρόνθων αυτών και αστυνομικής ράβδου εις το σώμα, ελάκτιζαν αυτόν εις τα γεννητικά όργανα και υπέβαλον τούτον εις το μαρτύριον της φάλαγγος μέχρι λιποθυμίας. Εισήγαγον εις την ουρήθραν αυτού βελόνην και έκαιαν το έν άκρον ταύτης και δι΄αναμμένου σιγαρέτου».

Ο Παναγούλης έβριζε, έφτυνε, δάγκωνε τους βασανιστές τους, συνεχίζοντας τον άνισο αγώνα του και μέσα στη φυλακή.

Ήταν ένας…Δαίμονας! Όχι με την συμβατική θεολογική έννοια. Αλλά με την αρχαιοελληνική σημασία του όρου, όπως απαντάται στο έργο Κρατύλος του Πλάτωνα και στην αρχαιοελληνική σκέψη με τους Δαίμονες ως βοηθούς των Θεών, ως ατομικούς φύλακες κάθε ανθρώπου κατά την προσταγή του Δία. Από τη λέξη δαήμονες που σήμαινε οι θεϊκοί σοφοί, οι παίδες των Θεών, οι βοηθοί αγγελιαφόροι των Θεών.

Δαίμονας και με τη σημερινή έννοια του ευρηματικού, του χαρισματικού του επινοητικού, σατανικού γόητα της Ελευθερίας.

Ο Παναγούλης… απλώς, εφάρμοσε το ψήφισμα του Δήμου της Αρχαίας Αθήνας που όριζε ότι:

Όποιος καταλύση την Αθηναϊκή Δημοκρατία ή καταλάβη αξίωμα σαν η Δημοκρατία καταλυθή, να θεωρήται εχθρός του λαού και να θανατώνεται χωρίς ο τιμωρός να υπέχη οποιανδήποτε ευθύνη. Η περιουσία του σκοτωμένου να δημεύεται και το ένα δέκατο να κατατίθεται στο ταμείο της Θεάς Αθηνάς. Ο τιμωρός του ενόχου και αυτός που τον συμβούλευσε να θεωρούνται όσιοι και αμόλυντοι.

Ένας τέτοιος Μάρτυρας, ένας Όσιομάρτυρας, ένας Οσιο- Δαίμονας ήταν ο Αλέξανδρος Παναγούλης , που ξημερώματα Πρωτομαγιάς του 1976 σκοτώθηκε σε ένα ύποπτο τροχαίο, όταν δύο μέρες μετά θα έκανε αποκαλύψεις για τα αρχεία της Στρατιωτικής Αστυνομίας.

Προσωπικά, νοιώθοντας ως ένας απλός γραμματικός γενναίων συναγωνιστών του Αλέξανδρου Παναγούλη –  με πρώτο τον αδελφό του Στάθη, ο οποίος βασανιζόταν επί έξι μήνες στην Ελληνική Στρατιωτική Αστυνομία και δεν άνοιξε το στόμα του – μου εμπιστεύθηκε το αρχείο της οικογένειας, αφιέρωσα χιλιάδες ώρες να καταγράψω για την Ιστορία την θυσιαστική προσφορά των Παναγούληδων και των συντρόφων τους, γοητευμένος από μια ιστορία που παραπέμπει στον Αισχύλο. Και το έκανα εκ μέρους όλων ημών των δειλών Ελλήνων -του χθες, του σήμερα και του αύριο- ως πράξη εξιλέωσης, τιμής και θαυμασμού εις τους αιώνες.

Προσκυνούμεν σου τα Πάθη Αλέξανδρε.

Δείξον Ημίν και την Ένδοξον σου Ανάστασιν

Στη μνήμη των νέων Ελλήνων…