Συνοδικοί Γραμματείς εν αναμονή…

Τα γραφεία της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, που λειτουργούν στο κεντρικό Συνοδικό Μέγαρο στη Μονή Πετράκη -του Αρχιγραμματέως της Ιεράς Συνόδου, των Γραμματέων της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου και των λοιπών Συνοδικών Επιτροπών και Υποεπιτροπών- είναι επανδρωμένα, εκτός από το μόνιμο διοικητικό προσωπικό και από κληρικούς, εγγάμους και αγάμους …καριέρας, τρόπον τινά, οι οποίοι αποτελούν την μεγάλη δεξαμενή εκλογίμων κληρικών προς Αρχιερατεία.

Του Σωτήρη Μ. Τζούμα 

Η άλλη δεξαμενή εκλογίμων, είναι οι διασκορπισμένοι εκλόγιμοι Αρχιμανδρίτες σε όλες τις Μητροπόλεις, Παλαιών και Νέων Χωρών. Προηγούνται οι Πρωτοσύγκελλοι, οι Ιεροκήρυκες και οι προβεβλημένοι Αρχιμανδρίτες.
Στατιστικώς οι υπηρετούντες στα κεντρικά γραφεία της Συνόδου έχουν πάντα το προβάδισμα έναντι όλων  των άλλων!
Δηλαδή εκλέγονται χρονικά  με συχνότερη σειρά .
Αυτό οφείλεται κυρίως στον παράγοντα εξοικείωση και στην γνωριμία που οικοδομούν οι εκλέκτορες Ιεράρχες με τους Συνοδικούς Γραμματείς, αφού από τα χέρια των Γραμματέων περνούν όλα τα κρίσιμα και σημαντικά θέματα της διοίκησης της Εκκλησίας.
Και «επειδή ει τις επισκοπής ορέγεται καλού έργου επιθυμεί» αναμένουν αμφότεροι καρτερικά την προαγωγή τους είτε διά των προϊσταμένων τους Επισκόπων, είτε- κυρίως- διά του Αρχιεπισκόπου ή άλλου παράγοντα και πάντα «εν Πνεύματι Αγίω» και «ψήφοις κανονικαίς» των Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών των συγκροτούντων την Ιερά Σύνοδο της Ιεραρχίας της  Εκκλησίας της Ελλάδος.
Επί Αρχιεπισκόπου Αθηνών Σεραφείμ (1974-1998), μετά τις πρώτες μαζικές εκλογές του 1974, όπου συνεδρίαζε η Ιεραρχία πρωί και απόγευμα έως το βράδυ( μόνον τρεις Ιεράρχες είναι πλέον εν ζωή από εκείνη την εποχή, οι οποίοι  μπορούν να το επιβεβαιώσουν, οι Καρυστίας, Θεσσαλονίκης και Παραμυθίας) στη συνέχεια ακολούθησε μία ισορροπημένη σειρά στην ανάδειξη νέων Ιεραρχών.

Όταν κάποιες Μητροπόλεις χήρευαν, εκλέγονταν ως διάδοχοι οι κληρικοί-υποψήφιοι οι οποίοι είχαν ξεχωρίσει στις Μητροπόλεις αυτές. Εύρισκε έτσι εφαρμογή στους νέους Ποιμενάρχες και το ευαγγελικό «γινώσκω τα εμά και γινώσκομαι υπό των εμών»!
Κάποια στιγμή επί Σεραφείμ -το 1984- είχε δημιουργηθεί μία ασφυκτική ατμόσφαιρα στα γραφεία της Συνόδου και η επετηρίδα είχε μπλοκάρει  με Αρχιμανδρίτες που είχαν μαζευτεί ατα γραφεία της Συνόδου περιμένοντας να έλθει η σειρά τους για  προαγωγή, ο  Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ  έδωσε το σήμα τότε για εκλογές με υποψηφίους μέσα από την Σύνοδο, για να αποσυμφορηθούν τα γραφεία.

Σε μία ημέρα –στις 4  Μαίου του 1984– εξελέγησαν πέντε  Μητροπολίτες( και χειροτονήθηκαν αλληλοδιαδόχως τις επόμενες πέντε ημέρες). Και οι πέντε ήταν μέσα από την διοίκηση της Εκκλησίας.

 Εξελέγησαν τότε οι Σερρών Μάξιμος( ήταν Πρωτοσύγκελλος της Ι.  Αρχιεπισκοπής Αθηνών) Κερκύρας Τιμόθεος( ήταν Αρχιγραμματέας της Συνόδου) Ναυπάκτου Αλέξανδρος ( νυν Μαντινείας), Μηθύμνης Χρυσόστομος( που εξελέγη ενώ ήταν δεύτερος και με διαφορά στο Τριπρόσωπο με πρώτο τον αείμνηστο Αρχιμ. Νικόδημο Παυλόπουλο, ηγούμενο της Ι. Μονής Λειμώνος) και ο αείμνηστος  Θήρας Παντελεήμων( ήταν Ιεροκήρυξ της Αρχιεπισκοπής).

 Οι δύο ( Μαντινείας και Μηθύμνης) υπηρετούσαν  στα γραφεία της Συνόδου ως Γραμματείς. Από  τους πέντε εκλεγέντες τότε (37 χρόνια μετά)  ζουν σήμερα  μόνον οι Μαντινείας Αλέξανδρος (85 ετών) και Μηθύμνης Χρυσόστομος (91 ετών) .

Ο λόγος που υπενθυμίζουμε αυτό το ιστορικό γεγονός είναι ότι και οι πέντε που εξελέγησαν τότε, είχαν συμπληρώσει ικανό αριθμό ετών στην υπηρεσία τους, στα κεντρικά γραφεία   της Συνόδου και στην Αρχιεπισκοπή.
Δεν προήχθησαν ως  «χθεσινοί» ευνοημένοι κληρικοί . Δεν έφυγαν ως καινούργιοι με τη Μίτρα στο κεφάλι και την Δεσποτική μπαστούνα στο χέρι, για να τους βλέπουν από μακριά και… με τα κυάλια οι παλιοί και να παθαίνουν κατάθλιψη, όπως ακριβώς συμβαίνει σήμερα.

Ο Μακαριστός Σεραφείμ ήταν δίκαιος και γιαυτό δεν ήθελε να προάγονται οι νεόκοποι Αρχιμανδρίτες των γραφείων της Συνόδου και να μένουν οι παλιοί.
Μία από τις λίγες φορές που υπερέβη αυτό τον κανόνα ήταν όταν δέχθηκε να ικανοποιήσει το αίτημα του ισχυρού Ιεράρχου αειμνήστου  Κίτρους Βαρνάβα,όταν του ζήτησε  εισαχθεί στις υπηρεσίες της  Συνόδου  ο Αρχιμ.  Νικηφόρος Τζιφόπουλος τον οποίο προόριζαν για  Μητροπολίτη Χίου.

Του ανέθεσαν τα καθήκοντα του Αρχιγραμματέως , για να τον γνωρίσουν οι Μητροπολίτες και να μπορέσει να εκλεγεί Μητροπολίτης Χίου (τον Απρίλιο του 1979), χωρίς δυσκολία.Είχε διαδεχθεί στην

Αρχιγραμματεία τον τότε Ταλαντίου, μετέπειτα Μητροπολίτη Καλαβρύτων Αμβρόσιο.

Δυστυχώς ο Χίου Νικηφόρος  δεν χάρηκε την Αρχιερωσύνη του.Εντός  52 ημερών έφυγε από τη ζωή μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου. Ήταν το ξημέρωμα της 15ης Μαΐου του 1979, την επόμενη του πολιούχου της Χίου Αγίου Ισιδώρου.

Στα καθήκοντα του Αρχιγραμματέως τον διαδέχθηκε μετά  ο νύν Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, ο οποίος δύο χρόνια αργότερα –τον Οκτώβριο του 1981– εξελέγη Μητροπολίτης Θηβών και Λεβαδείας, ύστερα από παραίτηση υπέρ αυτού  του Γέροντος του, τότε  Θηβών Μακαριστού Νικοδήμου Γραικού.

Επί Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου τα πράγματα ήταν μοιρασμένα μεν, αλλά η πλάστιγγα έγερνε προς την πλευρά των υποψηφίων από την επαρχία.
Ο Μακαριστός Χριστόδουλος προώθησε τα πνευματικά αναστήματα παραιτηθέντων ή κοιμηθέντων Ιεραρχών περισσότερο και ολιγότερο υποψηφίους προερχομένους από την μεγάλη δεξαμενή υποψηφίων, δηλαδή από τα γραφεία της Συνόδου.
Είχε ωστόσο την αγωνία –και το καταθέτω προσωπικά αυτό – της προαγωγής του Μητροπολίτη Ζιχνών Ιεροθέου, ο οποίος ήταν ο παλαιότερος των Συνοδικών Γραμματέων και γιαυτό όταν εχήρευσε η Μητρόπολη Ζιχνών επρότεινε την εκλογή του– έστω και αν τον αδίκησε με αυτή την εκλογή σε μία Μητρόπολη εις τις εσχατιές της Μακεδονίας.
Σήμερα επί των ημερών του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου Β´, δεν ακολουθείται μία συγκεκριμένη στρατηγική στην πλήρωση των κενών Μητροπόλεων!
Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, αφού εξέλεξε όλους τους δικούς του ανθρώπους  σε περίοπτες Μητροπόλεις, πορεύεται τώρα  χωρίς άγχος, για το ποιός θα εκλεγεί και ποιός όχι!

Φροντίζει να είναι δίκαιος στις πιέσεις που δέχεται από τους Γεροντάδες που θέλουν να καμαρώσουν τα τεκνία τους Αρχιερείς αλλά δεν έχει ιδιαίτερο άγχος. Μάλιστα αν δεν είναι αποδεκτοί αυτοί που προβάλλονται για προαγωγή  απο την Ιεραρχία και δεν.. «τραβάνε» -όπως έλεγε ο Μακαριστός Σεραφείμ σε ανάλογες περιπτώσεις- δεν δείχνει να ενοχλείται.

-«Όποιον  εκλέξετε και μου τον φέρετε  θα τον χειροτονήσω» λέει στους Ιεράρχες.
Ωστόσο όταν απώλεσε  στην αρχή,κάποιες από τις αρχικές επιλογές του (Παροναξίας,Λαγκαδά, Γρεβενών και Φιλίππων) έγινε ένα διάστημα περισσότερο απαιτητικός, όπως στην περίπτωση της εκλογής Γλυφάδας η οποία ακόμη δεν έχει ξεκαθαρίσει τελεσίδικα από το ΣτΕ .

Αυτή τη στιγμή εξαιτίας της αστοχίας αυτής είναι  δύο κληρικοί  δυστυχείς: ο Αρχιμ. Αλέξιοσ Ψωίνος που πήρε τη χαρά της εκλογής για 10 λεπτά και μετά τον κρέμασαν οι αδελφοί του και τον «εκλεγέντα» Αντώνιο του οποίου η εκλογή κινδυνεύει να κηρυχτεί παράνομη και καταχρηστική και να εκπέσει του θρόνου που κατέλαβε και τον οποίο υπηρετεί τα τελευταία τρία χρόνια.
Παρ´όλα αυτά  δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη επετηρίδα για να ακολουθείται πιστά από τον Αρχιεπίσκοπο και τους εκλέκτορες Αρχιερείς όταν χηρεύουν Μητροπόλεις και γίνονται εκλογές.
Υπάρχουν κληρικοί που υπηρετούν μέσα στη Σύνοδο από την εποχή του Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ, δηλαδή 26 ολόκληρα χρόνια, και περιμένουν καρτερικά την προαγωγή τους.

Είδαν αίφνης να προάγεται και να φεύγει ο διατελέσας Αρχιγραμματέας Μάρκος Βασιλάκης, ο οποίος εξελέγη Μητροπολίτης Χίου .

 Επί της ουσίας μπήκε στη Σύνοδο όχι για να εργαστεί και να προσφέρει αλλά για να προαχθεί. Δηλαδή , κοπίασε  για το δικό του μέλλον και τη δική του προαγωγή.Ακολούθησε την ίδια ακριβώς, τακτική από την οποία πρόκυψε ο Πατρών Χρυσόστομος. Παλιά πετυχημένη συνταγή!
Αντιθέτως εξακολουθούν να παραμένουν μέσα στη Σύνοδο , κάποιοι αξιολογότατοι κληρικοί, οι οποίοι συμπλήρωσαν αισίως 26 χρόνια εντός του Συνοδικού Μεγάρου.

Και δεν είναι μόνον ο Χίου Μάρκος ή ο Πατρών Χρυσόστομος που ακολούθησαν  αυτή την εύκολη διαδρομή. Υπάρχουν κι άλλοι που λίγο πολύ ευνοήθηκαν από τα γεγονότα και τις συνθήκες. Και μέχρι σήμερα αυτό γίνεται!
Αλλά το φαινόμενο αυτό  όπως εξελίσσεται και με την ψυχραιμία  που επιδεικνύει ο Αρχιεπίσκοπος , μπορεί να λειτουργεί απογοητευτικά στους εναπομείναντες κληρικούς, οι οποίοι είναι ωσάν να ζούν το προσωπικό τους δράμα.

Θεωρώ, όμως,  ότι ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος έχει στρατηγική και ξέρει να κλείνει με σωστό τρόπο τα κενά που δημιουργούνται.

 Αρκεί να είναι απερίσπαστος από αλλότριες επιρροές και προσωπικές ατζέντες των δελφίνων, μεγάλων και μικρών, επόμενων και μεθεπόμενων.

Εγώ του έχω εμπιστοσύνη σε αυτή την συγκυρία. Και θα επαληθευτώ! 

Δεν είναι της παρούσης να περάσουμε σε ονόματα υποψηφίων  και στις προτεραιότητες που υπάρχουν. Θα γίνει και αυτό. Ας περάσει το Πάσχα και θα τα ξαναπούμε. 

Πάντως για να είμαι αντικειμενικός πρέπει να πω ότι και επί Χριστοδούλου έγιναν   πολλά λάθη σε πρόσωπα και σε προαγωγές  γιατί ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος δεχότανε πολλές επιρροές και αρκετοί που πήραν την Αρχιερωσύνη από τα χέρια του φέρθηκαν αχάριστα.

Τους αφήνουμε στην κρίση του Κυρίου.

Εκείνος βλέπει και αποδίδει κατά την καρδία μας! Ήδη φαίνονται οι εξελίξεις αυτές στις Μητροπόλεις τους.

Γιατί   «έστι δίκης οφθαλμός, ός τα πάνθ’ ορά»!