Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις στο Google NewsΗ «τεχνοφοβία» δεν ταιριάζει στον 21ο αιώνα και η κατάκτηση της εξουσίας έρχεται (και) μέσα από τον Κυβερνοχώρο. Το μάθημα αυτό το κατανόησαν καλά οι Ταλιμπάν πριν από την επιστροφή τους στην πολιτική σκηνή μετά την κατάληψη της Καμπούλ.
Οι Ταλιμπάν έκαναν μεγάλη στροφή από τα χρόνια της πρώτης εξουσίας τους (1996-2001), όταν επέβαλαν το «σκοτάδι», απαγόρευσαν τη λειτουργία του Διαδικτύου, τη μουσική, κατάσχεσαν ή κατέστρεψαν τηλεοράσεις, κάμερες και βιντεοκασέτες.
Πιθανόν δεν θα μπορούσαν να κάνουν διαφορετικά, αφού το Αφγανιστάν είναι διαφορετικός τόπος από αυτόν του 2001. Οι κάτοχοι κινητών τηλεφώνων το 2005 ήταν μόλις πέντε εκατομμύρια και σήμερα αριθμούν πάνω από 19 εκατομμύρια, σύμφωνα με την εταιρία έρευνας Statista. Επίσης, το 70% των Αφγανών έχει πρόσβαση σε κινητό.
Η αξία των τεχνολογικών μέσων για τη διάδοση μηνυμάτων κατέστη σαφέστερη από τον Μάιο, την περίοδο που οι αμερικανικές και νατοϊκές δυνάμεις ξεκίνησαν την αποχώρηση από το Αφγανιστάν και οι Ταλιμπάν ενίσχυσαν τις στρατιωτικές επιθέσεις τους εναντίον των αφγανικών δυνάμεων. Ταυτόχρονα, ξεκίνησαν μια συγκροτημένη και περιεκτική εκστρατεία στα social media. Στα εκατοντάδες tweets με ετικέτα #kabulregimecrimes (καθεστωτικά εγκλήματα στην Καμπούλ) αναρτούσαν τις νίκες τους και την κατάληψη περιοχών, τη μία μετά την άλλη, και #westandwithTaliban (συντάσσομαι με τους Ταλιμπάν) – σε μια απόπειρα συσπείρωσης.
Ο τότε αντιπρόεδρος του Αφγανιστάν, Αμρουλάχ Σαλέχ, προειδοποίησε τις δυνάμεις ασφαλείας και τους πολίτες να μην ξεγελαστούν από τους ψευδείς ισχυρισμούς των Ταλιμπάν για τις νίκες και κάλεσε τους πολίτες να μη μοιράζονται λεπτομέρειες για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την ασφάλεια.
Η τεχνολογική μεταστροφή, εμπνεόμενη πιθανώς και από την επιτυχία του Ισλαμικού Κράτους στον χώρο, ξεκίνησε το 2005 με τη δημιουργία της ιστοσελίδας «Al-Emerah» του Ισλαμικού Εμιράτου των Ταλιμπάν, η οποία σήμερα αναρτά περιεχόμενο σε πέντε γλώσσες – αγγλικά, αραβικά, πάστο, ντάρι και ουρντού. Το περιεχόμενο (κείμενα, βίντεο, ηχογραφήσεις) υπάγεται στην πολιτιστική επιτροπή του Ισλαμικού Εμιράτου του Αφγανιστάν (ΙΕΑ), που το διαχειρίζεται ο εκπρόσωπος Ζαμπιχουλάχ Μουτζαχίντ.
Η παρουσία τους στο twitter ξεκίνησε το 2011 και το 2016 δημιούργησαν γραμμή βοήθειας στο Αφγανιστάν μέσω του Whatsapp. Στο twitter μετρούν πάνω από 371.000 «ακολούθους» και ένα κουρδισμένο δίκτυο εθελοντών που προωθεί την ιδεολογία των Ταλιμπάν διαδικτυακά. Ο διευθυντής της ομάδας των social media του ΙΕΑ φέρεται να είναι ο Κάρι Σαΐντ Κόστι, ο οποίος δεν έχει κρύψει τη σημασία που δίνουν οι Ταλιμπάν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Οι εχθροί μας έχουν τηλεόραση, ράδιο, επαληθευμένους λογαριασμούς στα social media, ωστόσο τους πολεμήσαμε στο twitter και το facebook και τους νικήσαμε», δήλωσε.
Σήμερα, facebook και YouTube (θυγατρικές της Alphabet Inc.) και το TikTok έχουν καταργήσει όλους τους λογαριασμούς των Αφγανών Ταλιμπάν σε πλήρη συμφωνία με τις αμερικανικές κυρώσεις. Το twitter τούς επιτρέπει ακόμη να αναρτούν περιεχόμενο. Εν τω μεταξύ, η ομάδα «Τεχνολογία Εναντίον Τρομοκρατία», μια πρωτοβουλία που στηρίζεται από τον ΟΗΕ, έχει προσθέσει τους Ταλιμπάν στη λίστα των τρομοκρατικών οργανώσεων και συστήνει στις τεχνολογικές εταιρίες να αφαιρέσουν ή να περιορίσουν το περιεχόμενό τους.
Παρ’ όλα αυτά, ρεπορτάζ των «New York Times» αναφέρει πως από τις 9 Αυγούστου δημιουργήθηκαν πάνω από 100 λογαριασμοί και σελίδες που είτε ανήκουν στους Ταλιμπάν είτε στηρίζουν την αποστολή τους. Μπορεί κάποιες πλατφόρμες να έχουν πάρει μέτρα για την προστασία των χρηστών στο Αφγανιστάν, ωστόσο παραμένει ασαφές για πόσο καιρό μπορούν οι εταιρίες να διατηρήσουν τέτοιες αλλαγές με βιώσιμο τρόπο, ώστε να είναι ασφαλείς οι πολίτες και να μη δημιουργείται κοινωνικοπολιτική αναστάτωση μακροπρόθεσμα.
Η Ιστορία έχει δείξει ότι η προπαγάνδα και ο έλεγχος της πληροφορίας είναι μέρος του «εγχειριδίου» των αυταρχικών ολοκληρωτικών ηγεμόνων. Δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη όταν, εν μέσω πολιτικής κρίσης, ο επίσημος εκπρόσωπος των Ταλιμπάν, Ζαμπιχουλάχ Μουτζαχίντ, αφιέρωσε χρόνο για να εφαρμόσει την ίδια τακτική που χρησιμοποιούν και άλλοι ηγέτες που εξουσιάζουν, να κατηγορήσουν το facebook για λογοκρισία.
