Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος (Μέρος 46ο)

Για δεύτερη φορά λοιπόν στην ιστορία του αρτιγέννητου ελληνικού κράτους, τα ηνία της χώρας τον Δεκέμβριο του 1926 αναλάμβανε διακομματική κυβέρνηση υπο τον Αλέξανδρο Ζαΐμη, με την αξιοπρεπή δάρκεια του ενάμιση έτους, μέσα στο ρευστό και ευδιάπλαστο τότε πολιτικό μας τοπίο. Απο τα σπουδαία επιτεύγματα αυτής της υπερκομματικής κυβέρνησης ήταν η ψήφιση του νέου Συντάγματος του 1927 στις 3 Ιουνίου του 1927, το οποίο μετά την ψήφισή του  δημοσιεύτηκε στο φύλλο της εφημερίδος της κυβερνήσεως.

Γράφει ο  Πάνος Ν. Αβραμόπουλος

Και το σύνταγμα του 1927 ήταν σαφώς πιο δημοκρατικό από αυτό του 1875. Όριζε με σαφήνεια ότι πλέον ο αρχηγός του κράτους δεν θα είναι κληρονομικό τω δικαιώματι ο βασιλεύς, αλλά ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο οποίος θα εκλέγεται.  Ήταν πραγματικά μια ρηξικέλευθη διάταξη που κατέτεινε πρός την θεσμική ολοκλήρωση και την δημοκρατική ακεραίωση του ελληνικού κράτους. Έτσι με την  πάροδο ενός ολόκληρου αιώνα απο την ίδρυση του ελληνικού κράτους το 1828 και την θέσπιση των πρώτων συνταγματικών μας διατάξεων, όπου προεβλέπετο κατά τα μέτρα και τις ανάγκες της εποχής προεδρικό πολίτευμα εναρμονισμένο με την παρουσία του Ιωάννη Καποδίστρια και ενώ απο το 1833 στην Ελλάδα υφίστατο μοναρχία και στη συνέχεια βασιλευομένη δημοκρατία, το 1927 η Ελλάδα κατακτούσε κα με συνταγματική κατοχύρωση την προεδρευομένη κοινοβουλευτική δημο-κρατία. Εκκινούσε έτσι το δεύτερο διάστημα της ελληνικής δημοκρατίας, η Β΄ελληνική δημοκρατία. Η κυβέρνηση Ζαΐμη στις αρχές του 1928 παραιτήθηκε και την διακυβέρνηση της χώρας ανέλαβε ο Ελευθέ-ριος Βενιζέλος.

Στόχος του τότε ήταν όπως ευθαρσώς είχε δηλώσει στη Συνθήκη της Λωζάνης, ο δημοκρατικός εκσυγχρο-νισμός των θεσμών του ελληνικού κράτους και ο συγχρωτισμός του με τον βηματισμό των προηγμένων ευρωπαϊκών κρατών. Ο Βενιζέλος κυβέρνησε αυτή την περίοδο της πρωθυπουργίας του για τέσσερα ολόκληρα χρόνια έως την άνοιξη του 1932 και εφήρμοσε ευρύ μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα, που πάντα ήταν στη φύση της πολιτικής του ιδιοσυγκρασίας. Τον Μάιο όμως του 1932 λίγο πρίν κλείσει δηλαδή τον κύκλο της κοινοβουλευτικής του θητείας ο οποίος είχε προκύψει απο τις εκλογές της 19-ης Αυγούστου του 1928 και στις οποίες το κόμμα των Φιλελευθέρων είχε θριαμβεύσει λαμβάνοντας το εκπληκτικό ποσοστό του 61%, παρητήθη. Και την παραίτησή του ακολούθησε μια μακρά περίοδος εντόνου πολιτικής αστά-θειας, που άνοιξε τις πύλες στο πολιτικό μας σύστημα για την εγκαθίδρυση της δικτατορίας του Ιωάννου Μεταξά. Πως όμως εξελίσσονται τα κυβερνητικά μας δρώμενα ; Ας παρακολουθήσουμε τα πολιτικά στιγμιότυπα της εποχής. Τον Βενιζέλο διαδέχθη στην πρωθυπουργία ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου, που παρητήθη και αυτός σε 12 μόλις ημέρες. Ακολουθεί και πάλι κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου για τρείς μήνες, για να αναλάβει την πρωθυπιουργία για δύομισι μήνες ο Παναγής Τσαλδάρης, να επανακάμψει για δυο μήνες ο Ελευθεριος Βενιζέλος, για τέσσερις μόλις ημέρες ο πρόεδρος του Στρατοδικείου, που δίκασε επ΄εσχάτη προδοσία τους υπεύθυνους της Μικρασιατικής Καταστροφής στρατηγός Αλέξανδρος Οθωναίος και να φθάσουμε σε μια σταθερότερης πνοής κυβέρνηση στις 10 Μαρτίου του 1933, του Παναγή Τσαλδά-ρη για δυόμιση χρόνια. Θα ακολουθήσει στρατιωτικό κίνημα στις 10 Οκτωβρίου του 1935 του Γεωργίου Κονδύλη. Απο το 1932 λοιπόν και εντεύθεν εκδηλώνεται μια άνευ προηγουμένου πολιτική αστάθεια που υπονομεύει κάθε προσπάθεια αναπτυξιακής πορείας της χώρας.

Κυβερνήσεις διαδέχονται η μια την άλλη, με κύκλο ζωής μόλις λίγων μηνών ή και ακόμα και ημερών και το χειρότερο όλων εμπλέκεται στα πολιτικά μας πράγματα με έναν παντελώς αδόκιμο τρόπο ο στρατός. Λαμβάνουν χώρα στρατιωτικά κινήματα, που ανεξάρτητα απο την επιτυχία τους ή όχι, συνεπάγονται πολιτικές εκτοπίσεις, δολοφονίες, αποτάξεις στρατιωτικών και δημοσίων υπαλλήλων και την καλλιέργεια εν γένει πολιτικού μίσους και έξαψης των πολιτικών μας παθών. Η Ελλάδα μπαίνει σε μια πολιτική δίνη που ναρκοθετεί την κοινωνική της γαλήνη και την οικονομική της ανάπτυξη. Στις διενεργηθείσες εκλογές του 1932 με το σύστημα της απλής αναλογικής πρωθυπουργεύοντος του Ελευθερίου Βενιζέλου κανένα κόμμα δεν κατακτά την απόλυτη πλειοψηφία εδρών και το Νοέμβριο του 1932 αναλαμβάνει πρωθυπου-ργός ο Παναγής Τσαλδάρης, ηγούμενος μιας κυβέρνησης μειοψηφίας. Μικρό χρονικό διάστημα μετά η Βουλή διελύθη και διενεργήθησαν εκλογές στις 5 Μαρτίου του 1933. Πάραυτα όμως το ίδιο βράδυ εκδηλώθηκε στρατιωτικό κίνημα απο τον Νικόλαο Πλαστήρα, το οποίο απέτυχε, ενώ ο ηγέτης του Ν. Πλαστήρας διέφυγε στο εξωτερικό, όπου διέμεινε για έντεκα χρόνια. Στο ρευστό διαμορφωμένο τοπίο με υπόδειξη του Ελευθερίου Βενιζέλου συγκροτήθηκε κυβέρνηση του στρατηγού Αλέξανδρου Οθωναίου, της οποίας η διάρκεια δεν ήταν παρά για τέσσερις μόνο ημέρες !!! Έτσι οι στρατιωτικοί μεταβίβασαν την εξουσία στο Λαϊκό Κόμμα του Παναγή Τσαλδάρη, που μετά απο μια ταραχώδη περίοδο στην πολιτική μας σκηνή, έμεινε στη διακυβέρνηση της χώρας για δυόμισι χρόνια. Αλλά μέσα σε ένα κλίμα πολιτικής καχυποψίας και μισαλλοδοξίας, αναφύεται ότι χυδαίο και επιζήμιο για τον τόπο. Πραγματοποιείται έτσι τον Ιούνιο του 1933 για δεύτερη φορά απόπειρα δολοφονίας του Ελευθερίου Βενιζέλου. Και ακολουθεί θα έλεγε ένας αντικειμενικός πολιτικός παρατηρητής, μια άτσαλη και νευρική πολιτική αντίδραση απο τους Βενιζελικούς. Επιχειρούν πραξικόπημα μετά απο δυο χρόνια την 1 Μαρτίου του 1935, που αφενός μεν αποτυγχάνει παταγωδώς, αφετέρου δίνει το έναυσμα στο φιλοβασιλικό στρατόπεδο, για να ακολου-θήσουν μέτρα ρεβανσισμού και πολιτικής αντεκδίκησης. Πραγματοποιούνται δίκες και εκτελέσεις δυο στρατιωτικών, εκτοπίσεις, φυλακίσεις, βενιζελικών στελεχών, ενώ αποτάσσονται δυο χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι, χίλιοι πεντακόσιοι στρατιωτικοί και παραπέμπονται ακόμα σε δίκη χίλιοι εκατόν τριάντα πολίτες και στρατιωτικοί μαζί. Η Ελλάδα τραυματίζεται ανεπούλωτα και βιώνει τις πυώδεις αποφύσεις του πολιτικού μίσους. Την αποτυχία του βενιζελικού πραξικοπήματος ακολούθησαν για ένα χρόνο συντηρη-τικές κυβερνήσεις, για να φτάσουμε στο πραξικόπημα, που θα δούμε εκτενώς παρακάτω της 4-ης Αυγού-στου του 1936, του Ιωάννου Μεταξά.

Δ.  Η ΜΕΤΑΞΙΚΗ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ

1936-1941

Είδαμε ότι τον Μάρτιο του 1935 έλαβε χώρα στρατιωτικό κίνημα απο βενιζελικούς αξιωματικούς, το οποίο απέτυχε παταγωδώς. Ήταν μια άφρονα και άκαιρη πράξη, απέναντι στη νόμιμα εκλεγμένη κυβέρνηση του Παναγή Τσαλδάρη, που μόνον δεινά μπορούσε να πυροδοτήσει. Και λίγους μήνες αργότερα στις 10 Οκτωβρίου του 1935, θα ακολουθήσει έναν νέο πραξικόπημα του στρατηγού Γεώργιου Κονδύλη, με εκ διαμέτρου αντίθετους πολιτικούς στόχους απο αυτό των βενιζελικών αξιωματικών. Πρώτιστο μέλημα των ηγετών του κινήματος ήταν η κατάργηση του Συντάγματος του 1927, που προέβλεπε το πολίτευμα της προεδρευομένης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας για την Ελλάδα και η επαναφορά του Συντάγματος του 1911, που προέβλεπε ως σύστημα διακυβέρνησης της χώρας, την βασιλευομένη δημοκρατία. Στη φωτογραφία ο στρατηγός Αλέξανδρος Οθωναίος – που προήδρευσε όπως είχαμε δει του ειδικού δικαστη-ρίου των πρωταιτίων της Μικρασιατικής τραγωδίας το 1922 – ηγήθηκε βραχύβιου κυβερνητικού σχήματος μόλις τεσσάρων ημερών !!! με υπόδειξη του Ελευθερίου Βενιζέλου, μετά το αποτυχημένο στρατιωτικό κίνημα του Νικολάου Πλαστήρα, στις 5 Μαρτίου του 1933. Ο τόπος έμπαινε ξανά σε περιπέτειες και η δίνη της πολιτικής αστάθειας, σκέπαζε και πάλι την Ελλάδα …

Συνεχίζεται …

*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι M.Sc Δ/χος Μηχανικός Ε.Μ.Π., μέλος ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ

www.panosavramopoulos.blogspot.gr