Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις στο Google NewsΚαι η τραγική αυτή απόληξη των πραγμάτων για την Ελλάδα αποτυπώθηκε στην συνθήκη της Λωζάνης, στην οποία η Ελλάδα προσήλθε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων απο την θέση του ηττημένου στο Μικρασιατικό μέτωπο. Έτσι το προαιώνιο όνειρο για την πραγμάτωση της μεγάλης ιδέας που μόλις είχε αγγίξει ο μεγάλος στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής Ελευθέριος Βενιζέλος, συνθλίβετο στη Λωζάνη ως θλιβερή απόληξη των ασπόνδυλων πολιτικών των βασιλικών κυβερνήσεων.
Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Η μεγάλη Ελλάδα των δυο ηπείρων και των πέντε θαλασσών τώρα στη Λωζάνη «κόντενε» κυριολεκτικά. Πληρώναμε πια το κοντόθορο και εθνικά απαράδεκτο «Μικρή και έντιμος Ελλάς». Και το κυριότερο όλων οι θυσίες στις οποίες είχε υποβληθεί ο ελληνικός λαός για να στηρίξει μέσα απο την οικονομική του αφαίμαξη την ανασυγκρότηση του στρατού την δεκαετία 1910-1920 και τις νικηφόρες πολεμικές επιχειρήσεις, τώρα πήγαιναν χαμένες. Τα εθνικά μας όρια επανήλθαν στην πρωτέρα κατάσταση, απωλέσαμε την ανατολική Θράκη, αλλά και τις νήσους ουσιαστικά Ίμβρο και Τένεδο. Η Ίμβρος και η Τένεδος με βάση τη συνθήκη διατήρησαν ένα καθεστώς αυτονομίας, αλλά ήταν ψευδεπίγραφο. Οι Τούρκοι πολύ σύντομα με κάθε τρόπο κατεδίωξαν τους ελληνικούς πληθυσμούς και ασκώντας έτσι καθεστώς ζόφου και τρόμου, τους εξανάγκασαν σε φυγή. Ελάχιστοι έλληνες έχουν παραμείνει στις νήσους, για να θυμίζουν την άλλοτε πολιτιστική άνθηση και οικονομική ανάπτυξη της ελληνικής παρουσίας. Ουσιαστικά η Τουρκία προβαίνοντας σε αλλεπάλληλες παραβιάσεις της συνθήκης της Λωζάνης, στην πράξη ενσωμάτωσε τα δυο αυτά νησιά στην επικράτειά της.
Μέσα απο τις θλιβερές συνέπειες όμως της Συνθήκης της Λωζάνης για τον αέναο στόχο της εδαφικής μας ακεραίωσης, θα πρέπει να δούμε ότι τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι κατά πολύ χειρότερα και να υποστούμε συντριπτική διπλωματική ήττα. Ο γιγαντιαίος στην εξωτερική πολιτική όμως Ελ. Βενιζέλος, με το πελώριο κύρος του και την τεράστια διπλωματική του εμπειρία κατόρθωσε να αποτρέψει τα χειρότερα και να περισώσει για την Ελλάδα ότι ήταν δυνατόν, συμπεριφερόμενος όχι ως ηττημένος, αλλά ως εμπόλεμος. Όμως στην διάρκεια του μεσοπολέμου, πέρα απο τα οξύτατα εθνικά μας θέματα, αναφαίνεται και το πολιτειακό, που πολλές φορές θα αποτελέσει κεντρικό διαιρετικό σημείο της πολιτικής σκηνής της Ελλάδος. Η διάσταση δηλαδή για το αν ανώτατος άρχοντας της χώρας, θα είναι ο εκλεγόμενος πρόεδρος της δημοκρατίας ή ο κληρονομικός τω δικαιώματι βασιλιάς. Για τον λόγο αυτό θα λάβουν χώρα την περίοδο του μεσοπολέμου, δυο δημοψηφίσματα, που θα έχουν και αντίθετα αποτελέσματα για την τύχη της βασιλείας στην Ελλάδα. Το πρώτο θα γίνει στις 13 Απριλίου του 1924 και αποφαίνεται με ποσοστό 70% την έκπτωσης της βασιλείας απο την Ελλάδα. Πρώτος μάλιστα πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας θα αναλάβει πο ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης. Το δεύτερο δημοψήφισμα διενεργείται την επόμενη δεκαετία τον Νοέμβριο του 1935 και αποφαίνεται με ποσοστό 98%, την επάνοδο της βασιλείας και δη του βασιλέως Γεωργίου του Β΄.
Πάραυτα τις αντιφατικές επιλογές για το πολιτειακό θα συνοδεύσει ακόμα η αστάθεια στην πολιτική μας σκηνή. Την διακυβέρνηση της χώρας θα αναλάβουν επικίνδυνα βραχύβιες κυβερνήσεις των ολίγων μηνών, των ολίγων ημερών, ακόμα και της μιας μόνο ημέρας, ιδία την περίοδο 1922-1926 και την περίοδο 1932-1935. Οι αλλεπάλληλες διαδοχές κυβερνήσεων όμως θα κλονίσουν το αίσθημα ασφάλειας του ελληνικού λαού, την πίστη του στους δημοκρατικούς θεσμούς και θα ανοίξουν τον δρόμο πρός την δικτατορία. Σε ένα τέτοιο πολιτικό κλίμα θα κηρύξει στρατιωτικό νόμο ο Ιωάννης Μεταξάς την 4-η Αυγούστου του 1936. Και θα τύχει ιδιαίτερα κατά το πρώτο στάδιο της διακυβέρνησής του, της εμπιστοσύνης του ελληνικού λαού, που τον είχε καταβάλλει ένα αφόρητο αίσθημα κόπωσης απο την κυβερνητική αστάθεια και την πολιτική παραλυσία της χώρας. Το μεγάλο δίδαγμα που πρέπει να εξαχθεί απο την έκθεσμη στρατιωτική εκτροπή του Ιωάννη Μεταξά, είναι ότι η πολιτική μας τάξη πρέπει να περιβάλλει με φροντίδα και να περιφρουρεί την πολιτική σταθερότητα. Οτιδήποτε υπονομεύει την σταθερότητα, υπονομεύει το αίσθημα εμπιστοσύνης του λαού στα δημοκρατικά ιδεώδη και τον γαλουχεί επαγωγικά στη στήριξη και παθητική αποδοχή φιλομοναρχικών και αντιδημοκρατιικών καθεστώτων.
Β. ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ 1922-1927
Είδαμε μέχρι τώρα την εμπνευσμένη παρέμβαση του Στρατιωτικού Συνδέσμου με πρόθεση να ανακόψει τον εκτροχιασμό της χώρας απο την φαυλοκρατία. Αλλά και με την σαφή διάθεσή της να μην επιχειρήσει καμία έκθεσμη στρατιωτική παρέμβαση, καθεστωτική αλλαγή ή και συνταγματική μεταβολή. Στόχος ήταν η ομαλοποίηση των πολιτικών μας πραγμάτων και η ανακοπή της κατηφορικής πορείας. Δεν ήταν όμως αντίστοιχες και πρός την ίδια κατεύθυνση οι παρεμβάσεις του στρατού μετά το έκρυθμο κλίμα της μικρασιατικής καταστροφής. Οι στρατιωτικοί άρχισαν να μπαίνουν στα τερτίπια της πολιτικής και να δοκιμάζουν αρκετές φορές τις αντοχές του τόπου, μέχρις και της επιβολής δικτατοριών. Ας ξαναέλθουμε όμως στο διαμορφωμένο πολιτικό μας τοπίο μετά την τραγωδία της Μικρασίας, όπου η ελληνική κοινωνία έχει μεταμορφωθεί σε καζάνι που βράζει, έναντι των συντηρητικών πολιτικών, που μετά τα ολέθρια σφάλματά τους ιδίως στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής είχαν οδηγήσει τον τόπο στον όλεθρο. Σε ένα τέτοιο κλίμα έκσπασε στρατιωτικό κίνημα στα νησιά του Αιγαίου, του οποίου ηγούντο οι Νικόλαος Πλαστήρας και Στυλιανός Γονατάς στις 11 Σεπτεμβρίου του 1922, στα οποία είχαν δυσμενώς μετατεθεί. Στις 15 Σεπτεμβρίου η Επαναστατική Επιτροπή υπο τους Πλαστήρα, Γονατά αφίχθη στην Αθήνα και ανέλαβε την διακυβέρνηση της χώρας. Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της κράτησε τη νομοθετική, όσο και την εκτελεστική, αλλά και τη συνταγματική εξουσία. Στην ηγεσία της χώρας έμεινε για δεκατέσσερις περίπου μήνες. Μείζονα πολιτικά γεγονότα αυτής της περιόδου είναι η Συνθήκη της Λωζάνης στις 24 Ιουλίου του 1923 για την οποία έχουμε ήδη αναφερθεί, αλλά και ένα αποτυχημένο στρατιωτικό κίνημα απο τον Ιωάννη Μεταξά. Απόρροια μάλιστα του αποτυχημένου εγχειρήματος του Μεταξά ήταν η απόταξη χιλίων τριακοσίων αξιωματικών, φίλα διακείμενων στον βασιλιά. Βλέπουμε εδώ το κλίμα καχυποψίας και μισαλλοδοξίας να υποβόσκει στα πολιτικά μας πράγματα και να ναρκοθετεί όπως θα φανεί και παρακάτω την γαλήνη και την ηρεμία του τόπου.
Στην φωτογραφία η υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης από τον μεγάλο Ελευθέριο Βενιζέλο στις 24 Ιουλίου 1923, ο οποίος με αριστοτεχνικό διπλωματικό τρόπο, κατόρθωσε να διασφαλίσει ότι ήταν εφικτό για την εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδος και βεβαίως να αποτρέψει τα χειρότερα. Συνεχίζεται …
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι M.Sc Δ/χος Μηχανικός Ε.Μ.Π., μέλος ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ
www.panosavramopoulos.blogspot.gr
