Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις στο Google NewsΤης Συντακτικής Ομάδας του Bloomberg Opinion
Ποια μαθήματα μπορούν να αντληθούν από τις πρώτες 100 ημέρες του Brexit; Λιγότερα απ’ όσα θα επιθυμούσε κανείς. Το χάος των τελευταίων μηνών υπογραμμίζει τη δυσκολία, και ίσως το περιττόν του να προσπαθεί κανείς να προχωρεί σε προβλέψεις εν μέσω τέτοιας αβεβαιότητας.
Αρχικώς, η πανδημία έχει επισκιάσει τα βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα της εγκατάλειψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το Ηνωμένο Βασίλειο. Όλοι οι υπολογισμοί των επιπτώσεων στην ανάπτυξη, στο εμπόριο και στην απασχόληση της Βρετανίας έχουν καταστεί άκυροι.
Εξαιτίας της Covid-19, η βρετανική οικονομία έχει πέσει στην ύφεση, ο όγκος των συναλλαγών έχει καταρρεύσει, ενώ πολλές θέσεις εργασίας οι οποίες έχουν εξαφανιστεί ίσως να μην επανακάμψουν ποτέ.
Πολλοί άγνωστοι “Χ”
Επιπλέον, η προσαρμογή στο Brexit μόλις που έχει αρχίσει. Πολλές προσωρινές και μεταβατικές ρυθμίσεις εξακολουθούν να ισχύουν. Σημαντικές νέες συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που πρόκειται να διαμορφώσουν το μέλλον της πόλης του Λονδίνου ως χρηματοοικονομικού κόμβου, δεν έχουν ακόμη τεθεί υπό διαπραγμάτευση. Θα περάσει αρκετός χρόνος πριν καταστεί σαφές το πλήρες νομικό βάρος του Brexit και ακόμη μερικά χρόνια μέχρι να μπορούν να κριθούν τα διαρκή του αποτελέσματα.
Προς το παρόν, όσο πιο επισταμένα κοιτάξει κανείς το ζήτημα, τόσο πιο σύνθετο και περίπλοκο καταλαβαίνει πως είναι. Για παράδειγμα, ποιος θα είχε προβλέψει ακόμη και πριν από τρεις μήνες ότι η πανδημία θα μπορούσε να ενισχύσει το πολιτικό κεφάλαιο του Βρετανού πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον;
Σε εκείνο το σημείο, η διαχείριση της κρίσης από πλευράς Βρετανίας έτεινε να είναι από τις χειρότερες στον κόσμο, με εξαιρετικά υψηλά ποσοστά μολύνσεων και θανάτων, ενώ η αλλοπρόσαλλη ανάλυση της κατάστασης από την κυβέρνηση της χώρας και τα αντιφατικά μηνύματα που εξέπεμπε η τελευταία μονάχα επιδείνωναν τα προβλήματα. Στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η κρίση φαινόταν να τυγχάνει πολύ πιο επιδέξιας διαχείρισης.
Στη συνέχεια, το Ηνωμένο Βασίλειο κατάφερε να επιτύχει μια ταχύτατη διανομή και χορηγήση των εμβολίων, ενώ η ΕΕ τα έκανε “μαντάρα” στο συγκεκριμένο ζήτημα. Τι διαφορά, αλήθεια, έκανε αυτό!
Ρεύμα Brexit πιο ισχυρό από το 2016
Μια νέα δημοσκόπηση για λογαριασμό του Bloomberg δείχνει ότι η υποστήριξη προς το Brexit έχει στην πραγματικότητα αυξηθεί από το δημοψήφισμα το 2016, με σχεδόν τα δύο τρίτα των ενηλίκων Βρετανών να θεωρούν ότι η μη συμμετοχή στην ΕΕ βοήθησε το πρόγραμμα εμβολιασμού της Βρετανίας.
Οι περισσότεροι εκτιμούν επίσης ότι η ΕΕ έχει δείξει εχθρότητα απέναντι στη Βρετανία κατά τη διάρκεια των διαφωνιών των δύο πλευρών σχετικά με τα εμβόλια, με λίγο περισσότερο από έναν στους 10 να πιστεύει ότι το μπλοκ των “27” ενήργησε σαν φίλος του Η.Β. Εάν διενεργείτο σήμερα δημοψήφισμα για το Brexit, η έρευνα διαπίστωσε ότι η έξοδος από την ΕΕ θα εγκρινόταν με μεγαλύτερο ποσοστό σε σχέση με το παρελθόν.
Βόρεια Ιρλανδία και Σκωτία
Να και ακόμη ένα, και μάλιστα ιδιαίτερα επικίνδυνο απρόοπτο του Brexit. Οι πρόσφατες εθνοτικού χαρακτήρα ταραχές στη Βόρεια Ιρλανδία αναβίωσαν τις αναμνήσεις της μακράς σύγκρουσης που προηγήθηκε της Συμφωνίας της Μεγάλης Παρασκευής του 1998.
Το υποβόσκον ζήτημα – αποφυγή “σκληρών” συνόρων μεταξύ της βρετανικής Βόρειας Ιρλανδίας και της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας, από τη μία πλευρά και ελαχιστοποίηση των περιορισμών στο εμπόριο μεταξύ της βρετανικής επαρχίας και του υπόλοιπου Ηνωμένου Βασιλείου από την άλλη – είναι εξαιρετικά σύνθετο και συχνά αποτελούσε παράγοντα δυσχέρειας στις διαπραγματεύσεις για το Brexit.
Τελικώς, το ζήτημα διευθετήθηκε με αόριστες ρυθμίσεις και όπως-όπως. Τώρα, καθώς βιώνουν τα αποτελέσματα, πολλοί από τους φιλοβρετανούς ενωτικούς προτεστάντες της Βόρειας Ιρλανδίας είναι έξαλλοι. Η απογοήτευση για τις επιπτώσεις των τελωνειακών και ρυθμιστικών ελέγχων στα εμπορεύματα που μετακινούνται στη Βόρεια Ιρλανδία από το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο, μαζί με τον θυμό και την ανυπομονησία που προκαλείται από την πανδημία, ξεχειλίζουν.
Είναι σαφές ότι το Brexit έχει αποσταθεροποιήσει τη διευθέτηση που επετεύχθη με τη Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής, όπως πολλοί προειδοποιούσαν. Η άλλη κρίση που περιμένει να ξεσπάσει είναι το ζήτημα της ανεξαρτησίας της Σκωτίας. Το φιλικό προς την ΕΕ Σκωτσέζικο Εθνικό Κόμμα (SNP) αναμένει ότι θα τα πάει καλά στις προσεχείς τοπικές βουλευτικές εκλογές και, εάν τα καταφέρει, θα αυξήσει την πίεση για ένα νέο δημοψήφισμα για την απόσχιση της Σκωτίας από το Ηνωμένο Βασίλειο (που θα ακολουθηθεί από μια επανένταξη της Σκωτίας στην ΕΕ).
Φίλοι
Παρά την αβεβαιότητα – και την αποδοχή του ότι, στο άμεσο μέλλον, το Brexit δεν πρόκειται να αντιστραφεί – υπάρχει ένα βασικό μάθημα το οποίο πρέπει να αντλήσουν η Βρετανία και η ΕΕ: είναι ζωτικής σημασίας να ξεπεράσουν την πικρία του “χωρισμού” τους και να αρχίσουν να ενεργούν σαν φίλοι.
Για να νικήσουν την πανδημία και να αποκαταστήσουν την οικονομική ανάπτυξη, ο καθένας χρειάζεται τη βοήθεια του άλλου, στην κατασκευή και διανομή εμβολίων, στους ταξιδιωτικούς περιορισμούς και ούτω καθεξής. Και παρόλο που οι τριβές στη Βόρεια Ιρλανδία δεν μπορούν να εξουδετερωθούν πλήρως, μπορούν να μετριαστούν με ευελιξία και από τις δύο πλευρές, ξεκινώντας από την αναγνώριση του γεγονότος ότι η διατήρηση της ειρήνης πρέπει να είναι υψηλότερη προτεραιότητα από την αυστηρή ρύθμιση οποιωνδήποτε οικονομικών-εμπορικών συνόρων.
Με την πάροδο του χρόνου, η Βρετανία – ή ό,τι θα έχει απομείνει από αυτήν – θα αναγνωρίσει ότι το Brexit ήταν ένα τραγικό σφάλμα. Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει ότι, εν τω μεταξύ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η ΕΕ είναι καταδικασμένοι να προκαλούν περαιτέρω άσκοπες βλάβες ο ένας στον άλλο.
