816

Επετειακή Έκθεση της ΕΥΔΑΠ στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» μέχρι τις 29 Μαρτίου 2020

H ιστορία του «ταξιδιού» του νερού της Αττικής είναι παλιά και κάτι περισσότερο από ενδιαφέρουσα. Για να μπορούμε να απολαμβάνουμε σήμερα αυτό το αγαθό – στην καλύτερη και πλέον ποιοτική εκδοχή του, χρειάστηκε πρώτα να πραγματοποιηθεί ένα σπουδαίο έργο στις αρχές του 20ού αιώνα: Ο λόγος για την κατασκευή του Φράγματος του Μαραθώνα και τη δημιουργία της Τεχνητής Λίμνης.

Το ξεχωριστό αυτό «ταξίδι» είναι άγνωστο για πολλούς. Ωστόσο, χάρη στην Επετειακή Έκθεση της ΕΥΔΑΠ «Η Μεγάλη Πρόκληση; 90 Χρόνια Φράγμα Μαραθώνα» που στεγάζεται στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» (Πειραιώς 254, Τάυρος) μέχρι τις 29 Μαρτίου 2020, όλοι μας έχουμε σήμερα την ευκαιρία να αποκτήσουμε πρόσβαση σε πολύτιμες ιστορικές πληροφορίες και τεκμήρια μεγάλης αξίας όπως φωτογραφικό υλικό, αρχιτεκτονικά σχέδια και χάρτες αλλά και αντικείμενα όπως εργαλεία χρήσης της κατασκευής και της καθημερινής ζωής του Φράγματος του Μαραθώνα στα τέλη της δεκαετίας 1920. Η σπουδαιότητα των τεκμηρίων αυτών – μέρος του Ιστορικού Αρχείου της ΕΥΔΑΠ τα οποία εκτίθενται στο κοινό για πρώτη φορά – είναι τεράστια  πόσο μάλλον αν αναλογιστούμε πως χάρη σε αυτό το έργο, αντιμετωπίστηκαν άμεσα τα σοβαρά υδροδοτικά προβλήματα της ελληνικής πρωτεύουσας την περίοδο του Μεσοπολέμου. Ακόμα, στην έκθεση θα μπορέσουμε να παρακολουθήσουμε μία τρισδιάστατη αναπαράσταση της κατασκευής του Φράγματος του Μαραθώνα καθώς και μία κινηματογραφική ταινία μικρού μήκους της εποχής με πλάνα από τις φάσεις του εργοταξίου του Φράγματος του Μαραθώνα. Τα πλάνα είχαν γυριστεί με την τεχνική του βωβού κινηματογράφου, έχουν μονταριστεί για το σκοπό της έκθεσης και έχουν επενδυθεί ηχητικά.

Οι μικροί επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να συμμετέχουν με έναν εναλλακτικό τρόπο στην έκθεση. Στην είσοδο αυτής, τους περιμένει μία διαδραστική κατασκευή που τους καλεί να ανακαλύψουν και να συλλέξουν στοιχεία, εστιάζοντας σε ό,τι τους κάνει εντύπωση, ώστε να αφηγηθούν στη συνέχεια τις δικές τους μοναδικές ΦΡΑΓΜΑτικές ιστορίες.

Με αφορμή τα 90 χρόνια από την κατασκευή του Φράγματος του Μαραθώνα, αποφασίσαμε να «μελετήσουμε» και εμείς το εξαιρετικό αυτό αρχείο και να ανακαλύψουμε τα πλέον σημαντικά στοιχεία σε ό,τι αφορά στην κατασκευή του εν λόγω έργου. Η ιστορία του ξεκινά επισήμως το 1924, με την υπογραφή της σύμβασης του έργου, και το σίγουρο είναι πως όλοι αξίζει να τη γνωρίσουν.

Η εικόνα της Αθήνας και του Πειραιά πριν την κατασκευή του Φράγματος και ιδίως μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, ανήκει στις ζοφερές στιγμές της ιστορίας αυτής. Οι χιλιάδες πρόσφυγες που έφτασαν στην πρωτεύουσα διψούσαν και η ύδρευση της εποχής ήταν προβληματική. Αξίζει μόνο να σημειώσουμε ότι το 1921 οι κάτοικοι Αθηνών, Πειραιά και περιχώρων ήταν περίπου 450.000 – και μόλις το 9,5% των κτηρίων ήταν υδροδοτούμενα – ενώ το 1928, ο αριθμός αυτός «άγγιξε» τις 800.000!

Από τη σύσταση του ελληνικού κράτους μέχρι την κατασκευή του Φράγματος του Μαραθώνα, το νερό έφτανε στην Αθήνα κυρίως μέσω του ρωμαϊκού Αδριάνειου Υδραγωγείου. Αν αναλογιστούμε ότι κατασκευάστηκε το 2ο αιώνα μ.Χ., μπορούμε να κατανοήσουμε τις δυσκολίες στην υδροδότηση.

Μία επιπλέον πληροφορία που πολλοί δεν γνωρίζουν είναι πως πρόκειται για το μοναδικό φράγμα που είναι εξ ολοκλήρου επενδυμένο με πεντελικό μάρμαρο, όμοιο με αυτό του Παρθενώνα, και εσωτερικά αποτελείται από σκυρόδεμα, το οποίο είναι φτιαγμένο με θραυσμένο μάρμαρο, τσιμέντο και ηφαιστειακή τέφρα! Πολύτιμα υλικά για την εποχή, αν σκεφτούμε πως έχει ύψος 54 μέτρα και μήκος 285 μέτρα!

 

Ψάχνοντας στο Ιστορικό Αρχείο της ΕΥΔΑΠ βρήκαμε φωτογραφίες από την τελετή εγκαινίων που πραγματοποιήθηκαν τον Οκτώβριο του 1929 και αναγνωρίσαμε πολλά σημαντικά πολιτικά πρόσωπα της εποχής. Μεταξύ άλλων, οι κ.κ. Παύλος Κουντουριώτης Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Ελευθέριος Βενιζέλος Πρωθυπουργός της Ελλάδας, Ανδρέας Μιχαλακόπουλος Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, Παναγής Τσαλδάρης Αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, Σπύρος Μερκούρης Δήμαρχος Αθηναίων και Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος, οποίος τέλεσε και τον Αγιασμό.

 

Και μπορεί σήμερα να φαντάζει αδιανόητο, όμως, η αλήθεια είναι πως Αθήνα και Πειραιάς διέθεταν για πρώτη φορά «επάρκεια νερού» το 1932! Αξίζει, μάλιστα, να σημειωθεί πως με βάση στοιχεία εκείνης της εποχής, η μέση ημερήσια κατανάλωση ήταν 31.350 κ.μ. από την οποία το 70% προερχόταν από τη λίμνη του Μαραθώνα – και μάλιστα, έπειτα από εκατοντάδες δειγματοληψίες βρέθηκε «από κάθε άποψη ικανοποιητικό και ασφαλές»

 

Με την κατασκευή του Φράγματος του Μαραθώνα άρχισαν να οργανώνονται ξεναγήσεις για τους επισήμους άλλων χωρών που επισκέπτονταν την Αθήνα, στην Ακρόπολη και… το Φράγμα του Μαραθώνα. Πράγματι, επίσημοι επισκέπτες ξεναγούνταν από αντιπροσώπους της ελληνικής πολιτείας. Φυσικά, μέχρι και σήμερα το Φράγμα αποτελεί έναν τόπο επίσκεψης για σχολεία, ακαδημαϊκά ιδρύματα, πολιτιστικούς φορείς, οικογένειες και μεμονωμένους επισκέπτες!

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως το πόσιμο νερό που με ευκολία φτάνει σήμερα σε κάθε σπίτι στην Αττική είναι ένα από τα ποιοτικότερα της Ευρώπης. Στις πηγές υδροληψίας που χρησιμοποιεί η ΕΥΔΑΠ περιλαμβάνονται αυτές του Μαραθώνα, της Υλίκης, του Μόρνου και του Εύηνου. Όμως, με βάση τις σημερινές συνθήκες λειτουργίας, οι κύριες πηγές υδροληψίας της Αττικής είναι ο Μόρνος και ο Εύηνος, ενώ ο Μαραθώνας και η Υλίκη ανήκουν στους βοηθητικούς.

Τέλος, οι πελάτες της ΕΥΔΑΠ σε επόμενη επίσκεψή σας σε ένα από τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πελατών της ΕΥΔΑΠ, θα έχετε την ευκαιρία να «ταξιδέψετε» και εσείς 90 χρόνια πίσω με τις αφίσες που έχουν «ντύσει» το εξωτερικό των κτηρίων και να μάθετε από το ενημερωτικό φυλλάδιο πολύτιμες πληροφορίες, για την ιστορία του σπουδαίου αυτού έργου, που υπήρξε το εφαλτήριο μίας σειράς σύγχρονων έργων που εξασφαλίζουν την αδιάλειπτη και επαρκή υδροδότηση της Αττικής με πόσιμο νερό άριστης ποιότητας.

Για περισσότερες πληροφορίες ακολουθήστε την ΕΥΔΑΠ στα social media: Facebook, Instagram, Twitter, LinkedIn και YouTube και επισκεφτείτε την επίσημη ιστοσελίδα της στο www.eydap.gr.