Ιραν: Φωτιά σε ιρανικό εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Καράτζ

Εν γένει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν αποτελεί πηγή ανησυχίας, τόσο για την Δύση, όσο και για το Ισραήλ, ιδιαίτερα όταν απειλούνται οι πυρηνικές εγκαταστάσεις της χώρας. Ένας από τους λόγους είναι ότι η χώρα διαθέτει, τόσο τις γνώσεις, όσο και την υποδομή για την παραγωγή πυρηνικών όπλων σε αρκετά σύντομο χρονικό διάστημα, σε περίπτωση που οι ηγέτες της λάβουν την απόφαση να κατασκευάσουν τέτοιου είδους πυραύλους.

Τι θα συμβεί αν το Ιράν αποκτήσει πυρηνικά

Πολλοί ειδικοί σε θέματα εξωτερικής πολιτικής προειδοποιούν ότι αν το Ιράν αποκτήσει πυρηνικά όπλα, αυτό θα αποσταθεροποιήσει σε μεγάλο βαθμό τη Μέση Ανατολή και τις γύρω περιοχές.

Μια πρώτης τάξεως ανησυχία είναι ότι η κατοχή πυρηνικών όπλων από το Ιράν θα αποτελούσε σημαντική, ίσως και υπαρξιακή απειλή για το Ισραήλ, τον μακροχρόνιο εχθρό του.

Άλλοι ειδικοί σε θέματα εξωτερικής πολιτικής λένε ότι το Ιράν θα εξασφάλιζε τον δικό του αφανισμό αν εξαπέλυε πυρηνικό πλήγμα κατά του Ισραήλ, στενού αμυντικού εταίρου των ΗΠΑ και κατόχου του δικού του οπλοστασίου πυρηνικών όπλων, το οποίο δεν έχει δηλωθεί.

Όπως και να έχει, θα υπήρχε ένα επικίνδυνο ενδεχόμενο λανθασμένου υπολογισμού που θα μπορούσε να οδηγήσει σε πυρηνική ανταλλαγή, λένε οι αναλυτές.

Τι χρειάζεται για να φτιάξει όπλα

Το Ιράν χρειάζεται περίπου 16 κιλά ουρανίου υψηλού εμπλουτισμού (περίπου 90% U-235) στον τελικό πυρήνα κάθε πυρηνικού όπλου. Αυτή ήταν η ποσότητα που απαιτείτο σε ένα σχέδιο για μια τέτοια συσκευή που κυκλοφόρησε στη μαύρη αγορά πυρηνικών, στην οποία το Ιράν είχε πρόσβαση.

Ορισμένοι εμπειρογνώμονες πιστεύουν ότι το Ιράν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει λιγότερο υλικό, υποθέτοντας ότι θα αποδεχόταν χαμηλότερη απόδοση.

Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, το Ιράν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει μόλις επτά κιλά αυτού του υλικού εάν οι Ιρανοί κατασκευαστές όπλων διέθεταν «μεσαίο» επίπεδο δεξιοτήτων και εάν το Ιράν ήταν ικανοποιημένο με μια εκρηκτική απόδοση ελαφρώς μικρότερη από εκείνη της βόμβας που έπεσε στη Χιροσίμα της Ιαπωνίας.

Ή, στον χρόνο που εκτιμάται εδώ, το Ιράν θα μπορούσε να κατασκευάσει μεγαλύτερο αριθμό όπλων.

Το Ιράν θα μπορούσε να αποφασίσει να μην χρησιμοποιήσει μια τέτοια μικρότερη ποσότητα ουρανίου εάν το Ιράν ήθελε να έχει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη ότι τα όπλα του θα λειτουργούσαν ή εάν ήθελε να μειώσει το μέγεθος των όπλων του μειώνοντας την ποσότητα των εκρηκτικών υλών.

Πίνακας παραγωγής ουράνιου

To χρονοδιάγραμμα της απόκτησης πυρηνικών

Σύμφωνα με το Council of Foreign Relations, το Ιράν θα μπορούσε να παράγει αρκετό σχάσιμο υλικό για να φτιάξει ένα πυρηνικό όπλο μέσα σε λίγους μήνες.

Παρόλα αυτά υπάρχουν και πολλοί που θεωρούν ότι θα χρειαζόταν περισσότερος χρόνος. Άλλωστε ένας από τους στόχους της πυρηνικής συμφωνίας του Ιράν ήταν να θέσει όρια στην πυρηνική του δραστηριότητα, ώστε να χρειαστεί το Ιράν τουλάχιστον ένα χρόνο για να παράγει ένα όπλο, δίνοντας στις κυβερνήσεις ένα εύλογο χρονικό διάστημα προειδοποίησης για να αντιδράσουν.

Παρόλα αυτά, μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία το 2018, το Ιράν επέκτεινε τις δραστηριότητες πυρηνικού εμπλουτισμού του και περιόρισε τις διεθνείς επιθεωρήσεις των πυρηνικών του εγκαταστάσεων, η τελευταία από τις οποίες πραγματοποιήθηκε το 2021. Τον Ιούνιο του 2024, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν δήλωσε ότι το Ιράν θα μπορούσε να παράγει το σχάσιμο υλικό που είναι απαραίτητο για ένα όπλο σε «μία ή δύο εβδομάδες».

Ωστόσο, ορισμένοι εμπειρογνώμονες πυρηνικής τεχνολογίας λένε ότι το Ιράν θα πρέπει να ολοκληρώσει πολλά άλλα απαιτητικά και επικίνδυνα βήματα, συμπεριλαμβανομένων επαρκών δοκιμών, πριν να έχει ένα βιώσιμο όπλο.

Ακόμα και τότε, το Ιράν θα ήθελε πιθανότατα να δημιουργήσει ένα αρχικό οπλοστάσιο αρκετών όπλων για να αποκτήσει την ικανότητα αντεκδίκησης και να δημιουργήσει ένα βασικό επίπεδο αποτροπής.

Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τον εκτιμώμενο χρόνο που θα χρειαστούν οι φυγόκεντρες μηχανές στο εργοστάσιο Νατάνζ (FEP) για να εμπλουτίσουν αρκετό ουράνιο για:

Τι λένε τα στοιχεία του Ιράν

Σύμφωνα με το Iran Watch, ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας δεν είναι πλέον σε θέση να επαληθεύσει με ακρίβεια το απόθεμα εμπλουτισμένου ουρανίου του Ιράν ανά πάσα στιγμή.

Ο Οργανισμός μπορεί να επαληθεύσει το προϊόν ουρανίου που έχει αφαιρεθεί από τη διαδικασία εμπλουτισμού, αλλά πρέπει να βασιστεί σε πληροφορίες που παρέχει το Ιράν για να υπολογίσει την ποσότητα που παραμένει στη διαδικασία.

Από τον Αύγουστο του 2024, το Ιράν ξεκίνησε να λειτουργεί περισσότερες φυγοκεντρικές συσκευές.

Με την ανάπτυξή τους σε μεγαλύτερους αριθμούς, το Ιράν θα ήταν σε θέση να παράγει ταχύτερα καύσιμα για πυρηνικά όπλα. Παρόλα αυτά, οι μηχανές αυτές δεν παράγουν απευθείας εμπλουτισμένο ουράνιο (90%) σε ποσοστό απαραίτητο για την κατασκευή πυρηνικού όπλου.

Οι παρακάτω εκτιμήσεις υποθέτουν ότι, σε μια προσπάθεια για την κατασκευή όπλων, το Ιράν θα βασιστεί στους φυγοκεντρικούς του μηχανισμούς που λειτουργούν σε λειτουργία παραγωγής, συμπεριλαμβανομένων των φυγοκεντρικών μηχανισμών, και θα χρησιμοποιήσει το συσσωρευμένο απόθεμα εμπλουτισμένου ουρανίου για την παραγωγή καυσίμων πυρηνικών όπλων.

Το απόθεμα εμπλουτισμένου ουρανίου του Ιράν περιέχει ήδη αρκετό ουράνιο για να τροφοδοτήσει τουλάχιστον πέντε πυρηνικές κεφαλές με περαιτέρω εμπλουτισμό.

Οι εκτιμήσεις υποθέτουν επίσης ότι οι φυγόκεντρες μηχανές που λειτουργούν σήμερα θα αποδίδουν με τον ίδιο ρυθμό που το έκαναν στο παρελθόν.