Ενεργειακή κρίση και συστήματα θέρμανσης

408

Σήμερα στη δίνη μιας νέας ενεργειακής κρίσης και κύματος ανατιμήσεων αναδεικνύεται εντονότερα το ζήτημα του κόστους θέρμανσης-ενεργειακή κάλυψης των ακινήτων και των νοικοκυριών. Ειδικά σε μια χώρα όπου υπάρχει έντονο το φαινόμενο της ενεργειακής φτώχειας, δηλαδή της ανεπαρκούς πρόσβασης σε ενέργεια για μια ποιοτική καθημερινή διαβίωση.

Του Μάνου Κρανίδη*

Τώρα το πρόβλημα επεκτείνεται λόγω της ραγδαίας αύξησης των τιμών ενέργειας είτε ηλεκτρικού ρεύματος, είτε πετρελαίου είτε φυσικού αερίου, όλων δηλαδή των μέσων ενεργειακής λειτουργίας και θέρμανσης των ακινήτων. Η θέρμανση, η ψύξη, φωτισμός και γενικά η ηλεκτρική και κτιριακή λειτουργία όλων των ακινήτων είναι σε ραγδαία αύξηση κόστους. Με σημαντική επίδραση ειδικά  για την κύρια κατοικία των πολιτών. Η ενεργειακή, κτιριακή και ηλεκτρική λειτουργία είναι η αναγκαία συνθήκη της καθημερινής ζωής και η αύξηση του κόστους τους είναι μια ανελαστική δαπάνη που δεν αναβάλλεται. Για αυτό σήμερα περισσότερο από ποτέ η επιλογή του κατάλληλου συστήματος θέρμανσης (ή και ψύξης και ζεστού νερού χρήσης) είναι μια κρίσιμη επιλογή.

Τα κύρια εναλλακτικά συστήματα θέρμανσης είναι:

1. Λέβητα πετρελαίου με αυτονομία ή χωρίς
2. Λέβητας φυσικού αερίου με αυτονομία ή χωρίς
3. Αντλία θερμότητας
4. Τζάκι, ενεργειακό ή φυσικό
5. Θερμοσυσσωρευτές, σόμπες και λοιπά ηλεκτρικά συστήματα

Για την ορθή επιλογή του κατάλληλου συστήματος θέρμανσης ο βασικός κανόνας είναι ότι κάθε ακίνητο είναι ξεχωριστό. Η επιλογή εξαρτάται από την θέση, την επιφάνεια, την μορφή (όροφοι κλπ.) και την χρήση του ακινήτου. Για παράδειγμα άλλες ανάγκες έχει μια μόνιμη κατοικία στο Χαλάνδρι και άλλες μια δευτερεύουσα κατοικία στην Παλαιά Φώκαια ή ένα ορεινό σπίτι στη Βόρεια Ελλάδα. Επίσης η βέλτιστη λύση μπορεί να είναι μικτή, δηλαδή με την χρήση δύο συστημάτων ανάλογης ισχύος που θα δρουν συμπληρωματικά.

Ας δούμε τα βασικά χαρακτηριστικά των κύριων συστημάτων θέρμανσης, πάντα με τις πιο σύγχρονες προδιαγραφές τους.

1. Λέβητας πετρελαίου. Ένα σύστημα που ήδη χρησιμοποιείται πολλές δεκαετίες, δοκιμασμένο. Είναι μια 1^η λύση όταν δεν υπάρχει παροχή φυσικού αερίου και επίσης σε περιοχές με χαμηλή εξωτερική θερμοκρασία που περιορίζει την λειτουργία αντλίας θερμότητας. Η τιμή του πετρελαίου φέτος είναι αυξημένη κατά 40-50% περίπου. Επίσης απαιτεί την ορθή συντήρηση του λέβητα και του όλου συστήματος και μάλιστα τον πλήρη εκσυγχρονισμό του. Αρνητικό σημείο ότι οι παλαιότεροι λέβητες έχουν χαμηλότερη απόδοση και ότι η επίτευξη αυτονομίας σε πολυκατοικία είναι δυσκολότερη. Προσφέρει παράλληλα ενέργεια για ζεστό νερό χρήσης.
2. Λέβητας αερίου. Ένα σύστημα με μεγάλη ζήτηση και διάδοση τα τελευταία έτη. Αρνητικό ότι δεν υπάρχει διαθεσιμότητα παροχής σε όλη την Ελλάδα. Θετικό ότι οι σύγχρονοι λέβητες είναι υψηλής απόδοσης και ότι εύκολα επιτυγχάνεται η αυτονομία, ακόμη και σε πολυκατοικία. Επίσης θετικό ότι υπάρχει απρόσκοπτη παροχή ενέργειας από το δίκτυο, χωρίς ανάγκη διαρκών παραγγελιών όπως το πετρέλαιο, και ότι ταυτόχρονα προσφέρει και ενέργεια για εξοπλισμό κουζίνας και για ζεστό νερό χρήσης. Η τιμή του αερίου έχει αυξηθεί κατά περίπου 80-100% από πέρσι.
3. Αντλία θερμότητας. Υπάρχουν διάφοροι τύποι, κοινό χαρακτηριστικό η πολύ υψηλή απόδοση ειδικά σε περιβάλλοντα χωρίς ακραία καιρικά φαινόμενα. Λειτουργεί με συνεχή κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος, το οποίο επίσης εκτιμάται ότι θα αυξηθεί φέτος μεταξύ 25-40%. Στα θετικά της αντλίας θερμότητας είναι ότι υπάρχουν πολλές επιλογές ισχύος και υψηλής τεχνολογίας, ότι παρέχει πλήρη αυτονομία, και ότι παράλληλα παρέχει ψύξη για το ακίνητο. Αρνητικό ότι για ορισμένες περιοχές πρέπει να συνδυαστεί με ένα άλλο σύστημα για σωστή κάλυψη του ακινήτου ειδικά την περίοδο χαμηλών θερμοκρασιών, ενώ επίσης δεν δίνει την καλύτερη κάλυψη σε ζεστό νερό χρήσης, να και μπορεί να συνδυαστεί με ένα σύστημα ηλιακού.
4. Τα λοιπά συστήματα είναι δεύτερης επιλογής και για ειδικές περιπτώσεις, ειδικά η λύση του τζακιού είναι μερική και μπορεί να χρησιμοποιηθεί συμπληρωματικά ή και για κύριο σύστημα ειδικά σε ορεινά σπίτια που είναι αδύνατη η παροχή αερίου και οι αντλίες θερμότητας δεν λειτουργούν αποδοτικά. Το ενεργειακό τζάκι με ξύλα ή πέλετ είναι μια καλή λύση για θέρμανση ενιαίων χώρων αλλά και αισθητική αναβάθμιση, όπως βέβαια και το κλασσικό τζάκι που όμως δεν έχει μεγάλη απόδοση ούτε δυνατότητες καθολικής θέρμανσης. Αντίθετα τα λοιπά συστήματα όλων των τύπων (θερμοσυσσωρευτές, σόμπες, κλασικό τζάκι, κλπ.) είναι μόνο γία συμπληρωματική μικρή χρήση καθώς έχουν μικρή απόδοση και μεγάλη κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος ή καύσιμης ύλης)

Το μυστικό όμως πέρα από ενεργητικά συστήματα θερμάνσεως είναι τα παθητικά συστήματα που χωρίς αυτά δεν επιτυγχάνεται το βέλτιστο αποτέλεσμα. Για αυτό οι θερμομόνωση του ακινήτου, τα σύγχρονα θερμομονωτικά κουφώματα και η σωστή σχεδίαση του ακινήτου είναι κορυφαίας σημασίας.

Η σωστή τεχνική μελέτη είναι το ενδεδειγμένο πρώτο και αναγκαίο βήμα. Στην χώρα που πολλοί νομίζουν ότι τα ξέρουν όλα, οφείλουμε να εμπιστευθούμε τους ειδικούς μηχανικούς. Για αυτό κάθε επιλογή συστήματος θέρμανσης ή ενέργειας ξεκινάει από την επιλογή ενός εξειδικευμένου μηχανικού συνεργάτη μας και την εκπόνηση μιας μελέτης για το συγκεκριμένο ακίνητο μας!

Τέλος, η ΕΕ και η ελληνική πολιτεία έχουν αντιληφθεί το φαινόμενο της αύξησης των ενεργειακών τιμών και έχουν ανακοινώσει ορισμένα μέτρα, όμως πρέπει να εμβαθύνουν σημαντικά, να δημιουργήσουν πιο μόνιμες διαδικασίες αποτελεσματικής στήριξης των νοικοκυριών και επιχειρήσεων σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο. Ενδεικτικές δράσεις είναι:  1) επιδοτήσεις, εθνικά και τοπικά, στην ενεργειακή κατανάλωση (όλων των τύπων), ειδικά σε χαμηλά εισοδήματα, και για ενεργειακή αναβάθμιση και μόνιμη χρήση ΑΠΕ 2) φορολογικές μειώσεις πχ ειδικών φόρων κατανάλωσης πετρελαίου ή ηλεκτρικού ρεύματος 3) μόνιμα ισχυρά φορολογικά κίνητρα σε εθνικό ή τοπικό επίπεδο για ενεργειακή αναβάθμιση 4) δυνατότητες προσωρινών αναβολών πληρωμών λογαριασμών ενέργειας με εγγυήσεις. Ενώ βέβαια απαιτούνται και  δράσεις σε διακρατικό ή ευρωπαϊκό επίπεδο όπως κοινές προμήθειες ενέργειας πχ φυσικού αερίου που σαφώς έχουν ισχυρή διαπραγματευτική ισχύ.

Η ελληνική κυβέρνηση έχει λάβει ορισμένα σχετικά μέτρα στήριξης της ενέργειας θέρμανσης όπως 1) επιδότηση ηλεκτρικού ρεύματος αναμένεται να φτάσει τα 18 ευρώ ανά 300 KWh τον μήνα 2) επιδότηση για το πετρέλαιο θέρμανσης ή αερίου ή πέλετ, με κριτήρια εισοδήματος (ανώτατο 14.000 ατομικό και 26.000 με δύο τέκνα) και περιουσίας (ανώτατο 180.000€) με βάση δαπάνης τα 300 ευρώ και ποσά επιδότησης 100-750 ευρώ ανάλογα τα κριτήρια 3) μια γενική επιδότηση 15% στις παροχές φυσικού αερίου. Είναι δράσεις θετικές αλλά που επίσης δεν επαρκούν για την πλήρη ανάσχεση της ακρίβειας στα δεκάδες χιλιάδες νοικοκυριά μικρομεσαίων εισοδημάτων και δει αυτά που βρίσκονται στο επίπεδο της ενεργειακής φτώχειας.

Η ριζική λύση του προβλήματος είναι πολύ δύσκολη και η κρίση θα είναι χρονοβόρα. Μόνο η εξασφάλιση αποτελεσματικού και διευρυμένου διεθνούς ανταγωνισμού στην αγορά ενέργειας και μεταφορών αλλά και η ορθή ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μπορούν να θεραπεύσουν αισθητά την κατάσταση.  Για αυτό ας αξιοποιήσει ο καθένας τις παραπάνω τεχνολογικές, οικοδομικές και κτιριοδομικές δυνατότητες και λύσεις ενεργειακής αναβάθμισης. Πάντα μελετημένα και βάσει των οικονομικών δυνατοτήτων του. Μην ξεχνάμε ότι ένα αποτελεσματικό σύστημα θέρμανσης-ψύξης και ζεστού νερού χρήσης, καθώς και μια σωστή θερμομόνωση ή νέα ενεργειακά κουφώματα είναι μια πραγματική επένδυση μακροπρόθεσμης αξίας και απόδοσης και όχι μια εφήμερη δαπάνη με τυχαία επιλογή.

*Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ, MSc ,CEO, «KRAMA PROPERTY»,

ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ-ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ

Μέλος Διοικητικού Συμβουλίου ΠΟΜΙΔΑ

Δημοτικός Σύμβουλος Χαλανδρίου, Επικεφαλής Χαλάνδρι Ορίζοντας 2023

www.kramaproperty.com, [email protected]