636

Ερντογάν φοβάται καταστρατήγηση της Συνθήκης του Μοντρέ

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επανέρχεται σε ένα από τα φαραωνικά έργα που προπαγανδίζει εδώ και δεκαετίες στην Τουρκία, τη Διώρυγα της Κωνσταντινούπολης, ένα κανάλι παράλληλο με τα στενά του Βοσπόρου.

Όπως ανακοίνωσε ο Τούρκος πρόεδρος, σύντομα θα διενεργηθεί διαγωνισμός για την εκτιμώμενου κόστους 9,2 δισ. δολαρίων διώρυγα, που θα συνδέει τη Μαύρη Θάλασσα με την Προποντίδα και τα θεμέλια θα τεθούν το φετινό καλοκαίρι.

Η κυβέρνηση Ερντογάν υποστηρίζει ότι με το πρότζεκτ αυτό θα αποφορτιστεί η πίεση στα Στενά του Βοσπόρου από τη διέλευση πλοίων και θα αποτραπούν ατυχήματα, αλλά οι επικριτές του σχεδίου επιμένουν ότι θα προκαλέσει τεράστια προβλήματα στο περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής και θα μολυνθούν οι υδάτινοι πόροι. Τα σχέδια ανάπτυξης της Διώρυγας εγκρίθηκαν τον περασμένο μήνα.

 

Επικοινωνία Πούτιν-Ερντογάν με θέμα τη Διώρυγα της Κωνσταντινούπολης

Η Συνθήκη του Μοντρέ, η κατάσταση στην Ουκρανία και η συνεργασία στον τομέα τής από κοινού παραγωγής του ρωσικού εμβολίου Sputnik V ήταν τα κύρια θέματα που συζήτησαν ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν και ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής συνομιλίας.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν επισήμανε τη σημασία να διατηρηθεί η Συνθήκη του Μοντρέ, υπό το φως του σχεδίου της Άγκυρας να κατασκευάσει τη Διώρυγα της Κωνσταντινούπολης, ανακοίνωσε το Κρεμλίνο.

«Σε σχέση με τα σχέδια κατασκευής από την Τουρκία της Διώρυγας της Κωνσταντινούπολης, από ρωσικής πλευράς δόθηκε έμφαση στη διατήρηση, με στόχο τη διασφάλιση της περιφερειακής σταθερότητας και ασφάλειας, του ισχύοντος καθεστώτος των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων σύμφωνα με τους όρους της Συνθήκης του Μοντρέ του 1936», αναφέρεται στην ανακοίνωση του Κρεμλίνου.

Τι προβλέπει η Σύμβαση του Μοντρέ

Η Σύμβαση του Μοντρέ ή Σύμβαση για το καθεστώς των Στενών είναι σύμβαση η οποία αφορά στο καθεστώς των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων. Η συμφωνία, η οποία υπεγράφη το 1936, παραχωρεί τον έλεγχο των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων στην Τουρκία και ρυθμίζει τη στρατιωτική δραστηριότητα στην περιοχή.

Η σύμβαση, που έχει υπογραφεί από όλα τα κράτη στην ευρύτερη περιοχή, μεταξύ των οποίων και την Ελλάδα, παραχωρεί στην Τουρκία τον πλήρη έλεγχο των Στενών και εγγυάται την ελεύθερη ναυσιπλοΐα από τα μη στρατιωτικά πλοία σε καιρό ειρήνης. Οι όροι της σύμβασης αποτέλεσαν πηγή διαμάχης για χρόνια, κυρίως όσον αφορά τη διέλευση πολεμικών σκαφών της Σοβιετικής Ένωσης από τα Στενά στη Μεσόγειο Θάλασσα.

Η Συνθήκη του Μοντρέ υπεγράφη το 1936 / Φωτογραφία: AP Photos
Υπογράφηκε στις 20 Ιουλίου 1936 στην ελβετική πόλη Μοντρέ. Τέθηκε σε ισχύ στις 9 Νοεμβρίου 1936 και καταχωρήθηκε στην Κοινωνία των Εθνών στις 11 Δεκεμβρίου 1936. Εξακολουθεί να ισχύει μέχρι σήμερα, με ορισμένες τροποποιήσεις.

Όταν τέθηκε σε ισχύ η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) τον Νοέμβριο του 1994, ζητήθηκε στο πλαίσιο εφαρμογής της η επαναδιατύπωση της Συνθήκης του Μοντρέ, ώστε να είναι συμβατή με το καθεστώς που διέπει τη διεθνή ναυσιπλοΐα. Ωστόσο, η μακροχρόνια άρνηση της Τουρκίας να υπογράψει την UNCLOS σημαίνει ότι η Συνθήκη του Moντρέ παραμένει σε ισχύ χωρίς περαιτέρω τροποποιήσεις.

Αεροφωτογραφία των στενών του Βοσπόρου / Φωτογραφία: AP Photos
Το όνειρο Ερντογάν για τη Διώρυγα της Κωνσταντινούπολης

Το φαραωνικό σχέδιο του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για τη δημιουργία μιας διώρυγας, παράλληλα με τα στενά του Βοσπόρου στην Κωνσταντινούπολη, βρίσκεται στα χαρτιά εδώ και τουλάχιστον 10 χρόνια. Ωστόσο, μόλις χθες έγινε γνωστό πως η κυβέρνησή του στην Τουρκία σκοπεύει να ξεκινήσει εργασίες αυτό το καλοκαίρι.

Απευθυνόμενος μάλιστα σε βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος ΑKP, ο Ερντογάν είπε ότι η Τουρκία θα προχωρήσει με το σχέδιο «είτε σας αρέσει, είτε όχι», αναφερόμενος στην κριτική από κόμματα της αντιπολίτευσης, και υποστήριξε ότι η διώρυγα θα δώσει «νέα πνοή» στην περιοχή.

 

Η μήκους 43 χιλιομέτρων διώρυγα θα φθάνει μέσω της λίμνης Κιουτσούκτσεκμετζε στην Προποντίδα, περνώντας μέσα από δάση, αγροτικές εκτάσεις και πηγές γλυκού νερού. Σύμφωνα με εκτιμήσεις πριν από τρία χρόνια, το έργο αναμένεται να κοστίσει περισσότερα από 10 δισ. δολάρια.

Η τουρκική κυβέρνηση υποστηρίζει εδώ και χρόνια ότι το έργο είναι αναγκαίο για την αποσυμφόρηση του Βοσπόρου, ο οποίος δεν αρκεί πλέον για να καλύψει τις ανάγκες διέλευσης των μεγάλων εμπορικών πλοίων από τη Μαύρη Θάλασσα στην Προποντίδα.

Ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης με το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα, Εκρέμ Ιμάμογλου -δριμύς επικριτής του «εγκληματικού», όπως το έχει χαρακτηρίσει, σχεδίου του Ερντογάν-, χαρακτήρισε σε μια σειρά αναρτήσεων στο Twitter «πρότζεκτ προδοσίας» τη Διώρυγα της Κωνσταντινούπολης, υποστηρίζοντας ότι η Τουρκία ουσιαστικά «σκάβει τον λάκκο της» με αυτό.

Ανήσυχος ο Πούτιν για την κατάσταση στην Ουκρανία

Ο Ρώσος πρόεδρος εξέφρασε επίσης την ανησυχία του για τις προκλητικές ενέργειες του Κιέβου, στις οποίες αναφέρθηκε κατά τη διάρκεια της συνομιλίας.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Κρεμλίνου, κατόπιν παράκλησης του Ερντογάν, ο Ρώσος πρόεδρος «εξέθεσε τις ρωσικές προσεγγίσεις στην επίλυση της ενδοουκρανικής κρίσης» και «υπογραμμίστηκε ότι η μόνη βάση για τη διευθέτηση είναι το σύνολο των μέτρων που προβλέπουν οι συμφωνίες του Μινσκ, του 2015».

Στην ανακοίνωση του Κρεμλίνου αναφέρεται ότι οι δύο ηγέτες συζήτησαν επίσης το θέμα της πώλησης και το ενδεχόμενο της από κοινού παραγωγής του ρωσικού εμβολίου Sputnik V στην Τουρκία.