498

Συναγερμός για τους νέους – Τι φοβάται το Μαξίμου

Είναι η ανθρωπότητα καταδικασμένη να ξαναζήσει, έναν αιώνα μετά, τον εφιάλτη της ισπανικής γρίπης του 1918; Το δεύτερο κύμα της πανδημίας Covid-19 μας φέρνει αντιμέτωπους με φαντάσματα από το παρελθόν. Η σαφής μετατόπιση των περιστατικών κορωνοϊού σε νεότερες ηλικίες, που παρατηρείται στη χώρα μας, έχει σημάνει συναγερμό.

Η μέση ηλικία των κρουσμάτων διαμορφώνεται πλέον στα 45 έτη ενώ το 33,8% όσων έχουν καταγραφεί συνολικά είναι μεταξύ 18 και 39 ετών. Το γεγονός προβληματίζει τους επιστήμονες, οι οποίοι τονίζουν πως οι νέοι δεν είναι άτρωτοι και πως αν τα κρούσματα συνεχίσουν να πολλαπλασιάζονται με τους ραγδαίους ρυθμούς των τελευταίων ημερών, τότε μεγάλος αριθμός νέων ενηλίκων θα χρειαστούν νοσηλεία ακόμη και σε ΜΕΘ, κάτι που δεν είχαμε δει στην πρώτη φάση της πανδημίας.

«Αν προσβληθούν πάρα πολλοί νέοι θα αυξηθούν οι νοσηλείες. Δεν πρέπει να την πατήσουμε θεωρώντας ότι οι νέοι δεν κινδυνεύουν, άρα δεν πειράζει να μολυνθούν όλοι. Είναι ένας ιός στον οποίο δεν έχουμε ανοσία. Κάτι αντίστοιχο έγινε στην πανδημία του 1918 όπου στην αρχική φάση η γρίπη προσέβαλε και μικρούς και μεγάλους. Στο δεύτερο κύμα της επιδημίας, που βέβαια οι άνθρωποι είχαν πολύ λιγότερα υποστηρικτικά μέτρα και δεν υπήρχε και εμβόλιο, είχαμε μια μεγάλη αύξηση του αριθμού των νοσηλειών και θανάτων σε νέους ανθρώπους γιατί δεν πρόσεξαν και κολλούσαν πάρα πολύ περισσότερο», είπε ο Σωτήρης Τισόδρας.

Οι ειδικοί αποδίδουν την πτώση της μέσης ηλικίας των κρουσμάτων στο γεγονός ότι πλέον καταγράφονται και ταξιδιώτες, οι οποίοι είναι κυρίως νέοι, στο ότι οι μεγαλύτεροι δείχνουν να συμμορφώνονται με τις συστάσεις της επιστημονικής κοινότητας αλλά και στον μεγαλύτερο αριθμό τεστ που διενεργούνται σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες. Μάλιστα, πληροφορίες κάνουν λόγο για «κρασάρισμα» των διαγνωστικών κέντρων τα οποία δεν προλαβαίνουν να ανταπεξέλθουν στον μεγάλο αριθμό τεστ για τη λοίμωξη Covid-19.

Σε ορισμένες περιπτώσεις τα αποτελέσματα καθυστερούν σημαντικά, γεγονός που πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο διασποράς της νόσου. Ενας σημαντικός παράγοντας που έχει, επίσης, συμβάλει στη μείωση της μέσης ηλικίας των κρουσμάτων είναι η διαφαινόμενη αδιαφορία των νέων για την τήρηση των μέτρων διασποράς του ιού, δηλαδή του τρίπτυχου αποστάσεις, πλύσιμο χεριών και χρήση μάσκας. Ενδεικτικά είναι τα ευρήματα σχετικής έρευνας της εταιρείας Qed που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες ημέρες. Σύμφωνα με αυτά, το 74% όσων δήλωσαν πως έχουν χαλαρώσει την τήρηση των μέτρων ήταν μεταξύ 15-23 ετών, ποσοστό που στις ηλικίες 24 έως 39 χρόνων έφτασε το 64%, στις ηλικίες 40 έως 54 ετών το 54% και στις ηλικίες 55 έως 75 χρόνων άγγιξε το 33%. Παρ’ όλα αυτά, «οι επιδημίες αυτές αφορούν και νέους ανθρώπους οι οποίοι παρά το νεαρό της ηλικίας τους μπορούν να νοσηλευτούν και να νοσήσουν σοβαρά», τόνισε προχθές ο κ. Τσιόδρας. «Είχα λίγο επικοινωνία με ένα γιατρό που δουλεύει σε μεγάλο νοσοκομείο της πατρίδας μας και νοσήλευε σήμερα το πρωί τρεις ανθρώπους νεαρής ηλικίας, 20, 30 και 50 ετών. Μάλιστα ο ένας από αυτούς ήταν στα πρόθυρα της διασωλήνωσης. Πρέπει να κατανοήσουν και οι νέοι άνθρωποι, παρά το γεγονός ότι σπανίως προσβάλλονται σοβαρά, ότι ακόμα δεν γνωρίζουμε ούτε κατανοούμε πλήρως το φάσμα των μακροχρόνιων εκδηλώσεων του ιού».

Σημαντική αύξηση των κρουσμάτων σε νεαρές ηλικίες καταγράφεται διεθνώς, γεγονός που έχει κινητοποιήσει τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Στη Γαλλία και τη Γερμανία αναφέρονται όλο και περισσότερα θετικά τεστ στις ηλικίες 20-39 ετών, κάτι που αποδίδεται στη μη τήρηση των μέτρων, ενώ οι γιατροί του ΠΟΥ σε σχετικό μήνυμά τους επισημαίνουν πως «το να κατηγορούμε απλώς τους νέους δεν οδηγεί πουθενά, το ζήτημα είναι να τους πείσουμε». Και απευθυνόμενος σε εκείνους ο εκτελεστικός διευθυντής του ΠΟΥ Μάικ Ράιν λέει: «Ρωτήστε τον εαυτό σας: Χρειάζομαι στ’ αλήθεια να πάω σε αυτό το πάρτι; Μην παίρνετε ένα ρίσκο που δεν μπορείτε να αξιολογήσετε…».

Προβληματισμός στο Μέγαρο Μαξίμου

Οι λέξεις «δύσκολη μάχη», «εμπιστοσύνη στους ειδικούς», «φιλότιμο» και «θεωρίες συνωμοσίας» δεν βρέθηκαν στα πρωθυπουργικά χείλη για πρώτη φορά χθες, κατά το 10λεπτο τηλεοπτικό μήνυμα, το οποίο προφανώς απευθυνόταν στους πολίτες έστω και αν δεν είχε την κλασική «αρχιτεκτονική» ενός διαγγέλματος. Ηταν τον περασμένο Μάρτιο όταν ο Πρωθυπουργός έκανε επίκληση στο φιλότιμο της κοινωνίας, στον επικίνδυνο ιό της παραπληροφόρησης και στο συντεταγμένο μέτωπο κυβέρνησης και επιστημόνων. Τότε μιλούσε για την αρχή της «μάχης» απέναντι στην πανδημία, τώρα είναι η πιο «κρίσιμη καμπή της», όπως τόνισε χθες, θέλοντας να δώσει έμφαση στο μήνυμα κατά του εφησυχασμού και υπέρ της χρήσης μάσκας, σε συνέχεια του σήματος κινδύνου που εξέπεμψε ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας στην έκτακτη επάνοδό του μπροστά στις κάμερες. Και ενώ, κατά τον Πρωθυπουργό, σε ό,τι αφορά τις δυνατότητες του συστήματος Υγείας και την πιο ενημερωμένη πλέον κοινωνία «ο Αύγουστος δεν είναι Μάρτιος», η ανησυχία εντείνεται μπροστά στο κρίσιμο δεκαήμερο. Εξού και το νέο πρωθυπουργικό μήνυμα είχε διττό σκοπό, περίπου όπως προ πενταμήνου: να τονίσει την κρισιμότητα της συγκυρίας και να προβάλλει την ανάγκη κοινής γραμμής πολιτείας και πολιτών.

Δεν είναι όμως μόνο η αγωνία για τα εγχώρια κρούσματα που αποτυπώθηκε στη χθεσινή τηλεδιάσκεψη, έχοντας οδηγήσει πλέον σε αξιολόγηση της κατάστασης ανά 48ωρο. Πίσω από τις πρωθυπουργικές λέξεις διαπιστώνεται και η πρόθεση για ενεργοποίηση ανά πάσα στιγμή νέων παρεμβάσεων – από έκτακτες ρυθμίσεις για τον εορτασμό του Δεκαπενταύγουστου και περιορισμούς στο ωράριο των μπαρ, μέχρι επαναφορά των SMS κυκλοφορίας για ευπαθείς ομάδες και τοπικά lockdown σε επιδημιολογικά «κόκκινες» περιοχές.

«Ετοιμες απαντήσεις και δοκιμασμένες λύσεις δεν υπάρχουν (…) Κανονικότητα όπως τη γνωρίζαμε μέχρι τον Φεβρουάριο (…) δεν υπάρχει (…) Δεν γνωρίζουμε ακόμα τη διάρκεια της πανδημίας» είπε ο Μητσοτάκης, μιλώντας για «καθημερινότητα υψηλού ρίσκου», κατά τη δι- ευρυμένη τηλεδιάσκεψη με 15 στελέχη του και ειδικούς, όπως ο Τσιόδρας και ο καθηγητής Επιστήμης των Δεδομένων Κίμων Δρακόπουλος. Η αυστηροποίηση των ελέγχων στις εστίες ανησυχίας (ΜΜΜ, κέντρα διασκέδασης, σύνορα) «κλείδωσε» και στο επίκεντρο της προσοχής μπαίνει ιδίως η Θεσσαλονίκη και άλλες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας.

«Πιστεύω ότι έχουμε όλοι μια ευθύνη» πρόσθεσε για τη χαλάρωση στις μέρες του Ιουλίου και χαρακτήρισε το φιλότιμο «εθνικό εμβόλιο», που «πρέπει να ενεργοποιήσουμε και πάλι, όπως στην πρώτη φάση της πανδημίας». Παίρνοντας σκυτάλη από τον Τσιόδρα, ο Πρωθυπουργός στάθηκε σε τρία ζητήματα: «Η μάσκα πρέπει να γίνει μόνιμος συνοδός μας», «αποφεύγουμε μαζικές συναθροίσεις και τη διασκέδαση σε χώρους συγχρωτισμού», «απορρίπτουμε τις θεωρίες συνωμοσίας που καλούν σε απειθαρχία στα μέτρα».

Είναι σαφές ότι ο προβληματισμός Μαξίμου και ειδικών δεν προέρχεται μόνο από τον δείκτη της (σημαντικής) αύξησης κρουσμάτων, αλλά κυρίως από τον αλλιώτικο πλέον τρόπο διασποράς του κορωνοϊού και κυρίαρχη ανησυχία είναι μην καταγραφεί εντός του Αυγούστου ευρεία διάδοση στην κοινότητα, που θα απαιτήσει πρόσθετους περιορισμούς και απαγορεύσεις. «Μόλις το 10% των κρουσμάτων είναι εισαγόμενα… Εχουμε πια μια διάδοση του ιού σε νεότερες ηλικίες, συχνά με πιο ασυμπτωματικούς φορείς οι οποίοι όμως δεν είναι λιγότερο μεταδοτικοί» είπε ο Πρωθυπουργός, σχολιάζοντας πάντως ότι προς το παρόν οι κρίσιμοι δείκτες για το σύστημα Υγείας (επιβάρυνση ΜΕΘ κ.λπ.) κρατιούνται χαμηλά.

Απαντώντας στην κριτική που δέχεται η κυβέρνηση για παλινωδίες και έλλειψη σχεδίου, σημείωσε ότι «είναι ακριβώς αυτή η διαρκώς ευμετάβλητη συνθήκη στην οποία καλείται να προσαρμοστεί κάθε κυβέρνηση» και επανέλαβε ότι «δεν είμαστε ή με την υγεία ή με την οικονομία, το σχέδιό μας αναπροσαρμόζεται συνέχεια με βάση τα πραγματικά δεδομένα». Ηδη ο Πρωθυπουργός έχει απορρίψει κατηγορηματικά το ενδεχόμενο νέας γενικής καραντίνας και, όπως ανέφερε, «ήταν σαφές σε όλους μας ότι το lockdown δεν μπορούσε, δεν έπρεπε να συνεχιστεί άλλο», μιλώντας για «τεράστια οικονομικά αδιέξοδα και εντονότατα κοινωνικά προβλήματα».

Γιατί αυξάνονται τα κρούσματα

Ο καθηγητής Γκίκας Μαγιορκίνης εξηγεί: «Είναι γεγονός ότι τις τελευταίες ημέρες παρατηρείται αύξηση των διαγνωσμένων κρουσμάτων Covid-19 στις νεαρές ηλικίες. Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως σε δύο λόγους: Καταρχάς στο ότι πλέον κάνουμε διαγνώσεις και σε άτομα που εμφανίζουν ηπιότερα συμπτώματα – και συνήθως οι νέοι εμφανίζουν ηπιότερα συμπτώματα – και κατά δεύτερον στο γεγονός ότι η μετάδοση του ιού σε αυτήν τη φάση είναι πιο συχνή μεταξύ ατόμων νεαρότερης ηλικίας. Η αυξημένη μετάδοση μεταξύ νεαρών ατόμων είναι μια παράμετρος που ενδιαφέρει την επιστημονική κοινότητα, καθώς μας επιτρέπει να δούμε πού πρέπει να στοχεύσουμε ώστε να περιορίσουμε την επέκταση της επιδημίας. Παράλληλα, όμως, μας προβληματίζει. Η αίσθηση του «άτρωτου» που συχνά έχουν οι νέοι τους καθιστά δυνητική πηγή εξάπλωσης της επιδημίας με ύπουλο τρόπο, επειδή οι περισσότεροι είναι ασυμπτωματικοί, όμως είναι πιθανό ένα ποσοστό από αυτούς να εμφανίσουν σοβαρά συμπτώματα. Και παρότι οι νέοι έχουν 10 φορές λιγότερες πιθανότητες να νοσήσουν, αν νοσήσουν δέκα φορές περισσότεροι νέοι, τότε πολλοί από αυτούς θα χρειαστούν νοσηλεία. Οι εξελίξεις στη χώρα μας τον τελευταίο μήνα δείχνουν μια αύξηση της επιδημικής δραστηριότητας, με τον διπλασιασμό των κρουσμάτων να κυμαίνεται στις περίπου δύο εβδομάδες, χωρίς να μπορούμε να πούμε με ασφάλεια ότι θα συνεχίσει με αυτόν το ρυθμό. Εχουμε αυξημένη πιθανότητα να περάσουμε στο δεύτερο κύμα εντός του Αυγούστου. Αυτό θα εξαρτηθεί από το αν τα μέτρα που αποφασίστηκαν την προηγούμενη εβδομάδα μπορέσουν να ανακόψουν την έξαρση που παρατηρείται. Η αύξηση των κρουσμάτων ήταν αναμενόμενη και από τη στιγμή που το δεύτερο κύμα της νόσου ενέσκηψε στα γειτονικά Βαλκάνια αρκετά νωρίτερα μπορούμε να πούμε ότι έχει αργήσει σχετικά να έρθει σε εμάς. Εχουμε, όμως, λάβει πολύ περισσότερα μέτρα από τις υπόλοιπες χώρες και το γεγονός αυτής της «καθυστέρησης» σχετίζεται με την αποτελεσματικότατα των μέτρων κατά τη διάρκεια του Ιουνίου και του Ιουλίου.

Ο κόσμος πρέπει να θυμάται πως τα καλύτερα όπλα που έχουμε αυτήν τη στιγμή είναι η χρήση της μάσκας η οποία θα πρέπει να χρησιμοποιείται κάθε φορά που ερχόμαστε σε κοντινή επαφή με άτομα που δεν γνωρίζουμε, η αποφυγή συγχρωτισμού κυρίως σε ανοιχτούς αλλά και σε κλειστούς χώρους και τέλος η ατομική ευθύνη, δηλαδή το να μένουμε στο σπίτι αν έχουμε συμπτώματα. Οι νέοι, από την άλλη, πρέπει να σκεφτούν δύο φορές περισσότερο, ειδικά αν έχουν κοντά τους πρόσωπα που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, πώς θα αισθανθούν αν ένας παππούς ή μια γιαγιά κολλήσουν τον ιό και χάσουν τη ζωή τους εξαιτίας μιας δικής τους απερισκεψίας».