Ώρες εθνικής ευθύνης για την Κύπρο

Γράφει ο Χάρης Παυλίδης
Γεννήθηκα ένα χρόνο πριν από τις συμφωνίες που οδήγησαν στην ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Έζησα μάλιστα εκ του σύνεγγυς-λόγω της κυπριακής καταγωγής μου- τα χρόνια που ακολούθησαν το διχασμό, ακόμη και μέσα στην οικογένεια μου, που άφησε πίσω της η αποικιακή βρετανική διοίκηση. Η πρώην βρετανική αποικία έγινε κράτος αλλά μετά από την παρέλευση τριών ετών από την ανεξαρτησία της φάνηκε καθαρά ότι το λεγόμενο Κυπριακό πρόβλημα εισερχόταν σε νέα φάση. Μια φάση που διήρκεσε δέκα χρόνια πριν καταλήξει στην εισβολή και στη διχοτόμηση. Επί της ουσίας τρία μόλις χρόνια(1960-63)- κι αυτά με προβλήματα- κατάφερε να επιβιώσει η Κυπριακή Δημοκρατία.
AdTech Ad
Η 15η Ιουλίου του 1974 δεν ήταν παρά η κατάληξη της καταστροφικής πορείας που ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 1963. Τότε που οι συγκρούσεις των τουρκοκυπρίων με την αστυνομία είχαν ως αποτέλεσμα να σκοτωθούν τρεις άνθρωποι. Δύο από την πλευρά των τουρκοκυπρίων κι ενός αστυνομικού. Ήταν η αρχή των συγκρούσεων- που στη συνέχεια διαρκώς κλιμακώνονταν λόγω και του υπονομευτικού ρόλου του Ντενκτάς- μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Ανεξάρτητα το πόσο “τυχαίο” ήταν εκείνο το επεισόδιο, το ρόλο που διαδραμάτισαν οι Άγγλοι και ο Ντενκτάς, η ακολουθία των γεγονότων επιβεβαιώνει ότι η Τουρκία είχε(και έχει) συγκεκριμένο σχέδιο. Το οποίο κατόρθωσε μερικώς να υλοποιήσει με το άφρον πραξικόπημα της χούντας.
Επί του προκειμένου είναι λάθος να θεωρείται η πολιτική του Μακαρίου(τα 13 σημεία του Συντάγματος) υπεύθυνη για τα όσα επακολούθησαν. Η Τουρκία έτσι κι αλλιώς φαινόταν ότι θα υλοποιούσε τα σχέδια της στην πρώτη ευκαιρία. Αυτό έκανε και αυτό σχεδιάζει να κάνει. Προφανώς τα δεδομένα έχουν αλλάξει σαράντα και πλέον χρόνια μετά από την εισβολή. Όπως έχει αλλάξει και η νοοτροπία των κυπρίων καθώς και του “εθνικού κέντρου”. Το μόνο που δεν άλλαξε αυτά τα χρόνια είναι ο σχεδιασμός της Τουρκίας. Κι αυτή είναι μια παράμετρος που οφείλουν να το λάβουν σοβαρά υπ’ όψιν τους στην Κύπρο και στην Ελλάδα.
Ασφαλώς είναι ιδιαιτέρως σημαντικό ότι η Κύπρος αποτελεί μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης(της ευρωζώνης) και του ΟΗΕ, όπως και έχει τη δική του σημασία η παράμετρος του ενεργειακού ως γεωστρατηγικού πλεονεκτήματος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ωστόσο οι τελευταίες εξελίξεις περιέπλεξαν τα πράγματα αφού ξαφνικά η Τουρκία φαίνεται να επανακτά τον γεωστρατηγικό της ρόλο στην ευρύτερη περιοχή ενώ ταυτόχρονα απέκτησε συμμαχική σχέση και με τη Ρωσία. Σ’ αυτή την “αναβάθμιση” οφείλεται, σε μεγάλο βαθμό, η σκληρή στάση που- κατ’ εντολή της “Μητέρας Πατρίδας”- ακολουθεί ο Μουσταφά Ακιντζί. Κι ενώ η στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης παραμένει ένα μεγάλο ερωτηματικό(για να μη πούμε ότι γεννά ερωτηματικά), καθοριστικό ρόλο θα διαδραματίσει η στάση των ΗΠΑ, λαμβανομένων υπ’ όψιν των “παρεμβάσεων” που γίνονται από τις εταιρείες(Exxon) που διενεργούν τις έρευνες για το αέριο. Ένας επιπλέον λόγος για τον οποίον η Τουρκία δεν επιθυμεί να βρεθεί λύση τώρα.
Στην παρούσα φάση το θέμα είναι πόσο απαραίτητος είναι για τον Πρόεδρο Τράμπ ο ρόλος της Τουρκίας στην περιοχή. Κι αυτό έχει να κάνει και με την αδυναμία της Ελλάδας να διαμορφώσει τη δική της ατζέντα στις εξελίξεις. Σ’ αυτό το πλαίσιο ο Τράμπ πιθανόν- θέλοντας να κερδίσει χρόνο προκειμένου να αποφασίσει το δικό του ρόλο στην περιοχή- να ευνοήσει την παράταση της σημερινής κατάστασης στην Κύπρο. Σε μια τέτοια περίπτωση δεν θα υπάρξει συμφωνία, αφού πέραν του εδαφικού και των εγγυήσεων, η εκ περιτροπής προεδρία επί της οποίας επιμένει η τουρκοκυπριακή πλευρά(έστω και με τον κανόνα 1:3) δεν γίνεται αποδεκτή από τη συντριπτική πλειονότητα του Κυπριακού λαού.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το διακύβευμα στην Κύπρο είναι ιδιαίτερα σοβαρό, αφού αφορά την προάσπιση χιλιάδων χρόνων ελληνισμού στο νησί. Αν μάλιστα έχουν βάση οι διαρροές ότι η Τουρκία θα προχωρήσει σε μια είδους προσάρτησης των κατεχομένων, καθιστά αναγκαία τη συνεννόηση όλων των πολιτικών δυνάμεων σε Ελλάδα και Κύπρο. Οι στιγμές είναι κρίσιμες και σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπουν επικοινωνιακού τύπου διαχείριση. Και αυτό οφείλει να το κατανοήσει πρωτίστως η κυβέρνηση που έχει και την ευθύνη των χειρισμών. Επί του προκειμένου αρραγές εθνικό μέτωπο σημαίνει ότι η Κυπριακή Δημοκρατία πρέπει να έχει συνέχεια. Επιπλέον σημαίνει ότι σαφώς και θα πρέπει οι τουρκοκύπριοι να συμμετέχουν σε όλες τις βαθμίδες των ομοσπονδιακών οργάνων, αλλά όχι σε βάρος της ελληνοκυπριακής πλειοψηφίας. Επίσης εθνική γραμμή σημαίνει ότι δεν μπορεί να ισχύσει το καθεστώς των εγγυήσεων, όταν μάλιστα ελλοχεύει ο κίνδυνος μονομερούς επέμβασης. Και τέλος εθνική συνεννόηση σημαίνει ότι δεν θα επιδοθούμε την επόμενη ημέρα στο προσφιλές σπορ της αναζήτησης ευθυνών.
Συνεπώς τα λάθη του παρελθόντος πρέπει να διδάξουν ότι η λύση θα έλθει μόνο όταν σταματήσουμε να αναζητούμε βιαστικά την “οποιαδήποτε” λύση. Περιμέναμε τέσσερις δεκαετίες. Ας περιμένουμε λίγο ακόμα ώστε να καταγραφούν οι διαφορές και επ’ αυτών να αναζητηθούν συγκλίσεις στις διασκέψεις που θα ακολουθήσουν. Υπό τις παρούσες συνθήκες ρεαλιστικός στόχος πρέπει να είναι η διατήρηση της ανοιχτής διαδικασίας ώστε με την πίεση του διεθνούς παράγοντα να φθάσουμε τους επόμενους μήνες στη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων. Και κάτι τελευταίο-για την ιστορία που λένε- που εκτός των άλλων έχει και υψηλό συμβολισμό. Ο Αλέξης Τσίπρας όφειλε να ζητήσει από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τη σύγκληση του συμβουλίου των πολιτικών αρχηγών προκειμένου να στείλει το μήνυμα ότι η Ελλάδα πρωταγωνιστεί στις εξελίξεις και δεν σύρεται από αυτές.
Και κάτι τελευταίο. Ο πρωθυπουργός λόγω της σπουδαιότητας του θέματος, αντί να καλέσει σε κατ’ ιδίαν συναντήσεις τους πολιτικούς αρχηγούς, όφειλε να συγκαλέσει το Συμβούλιο υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Γιατί μπορεί το δόγμα “η Κύπρος αποφασίζει και η Ελλάδα συμπαρίσταται”, να “προστατεύει” την πολιτική ηγεσία από την ανάληψη εθνικών ευθυνών, αλλά η Ελλάδα ως εγγυήτρια δύναμη διαδραματίζει αποφασιστικό ρόλο στην προάσπιση της κρατικής οντότητας της Κύπρου.

Πηγή : εδώ.